Data e postimit: 2013-12-28 23:06:50 Lexime: 12967

Misteri, ai element qe i jep jete letersise ne parim, eshte gjithashtu pothuajse inekzistent ne disa rryma te ketij arti. Shkrimet e tipit romance, fantazi, triller e horror e kane mistiken baze te tyren. Sidoqofte nje rryme e ka kete tipar krejtesisht te zbehur, e shpesh here te padukshem. Kjo rryme do te perfshinte llojet e zhanrit historik.

Arsyeja kryesore qe zhanri historik ka nje mungese te forte misteri, eshte sepse historia pak a shume njihet nga pjesa derrmuese e lexuesve. Fundi i ngjarjes dihet. Lexuesit kryesisht nuk kane kureshtje apo deshire te shpenzojne kohe me nje shkrim te gjate, qe ne fund dihet si mbyllet. Sa i mistershem mund te jete „Jul Cezari“ i Shekspirit? Fare. Dihet nga historia se Cezari u vra nga nje komplot prej disa senatoresh romak, te cilet vetequheshin Liberatore, protagoniste prej tyre Bruti dhe Kasi. Shekspiri sjell perseri te shkuaren, duke i qendruar besnik fakteve historike, qe e ben shkrimin pjeserisht jo-mistik. Them pjeserisht sepse misticizmi ne kete rast nuk eshte zhdukur teresisht por ka jetuar vetem ne aspektin e zhvillimit te ngjarjes. Nje shkrim letrar me baze historik, kurre s’mund te merret 100% si i mireqene. Te tilla vepra vertet i qendrojne besnike fakteve qe njeh historia, por trillojne nje alibi te gjate se si u arrit deri ne perfundim, dhe kjo per shkak se askush nuk ka prova fikse per kete ure mes ngjarjeve. Shekspiri trillon dialogjet mes Brutit dhe Kasit, trillon endrren paralajmeruese te gruas se Cezarit dhe trillon shume nga detajet e vrasjes. Pra, kureshtja e nje lexuesi konsiston vetem ne keto alibi jo-reale qe autori simulon per te arritur ne piken ku duhet.

Megjithate, jo gjithe shkrimet letrare me baze historike i humbin vlerat mistike. Mjaft qe te trajtosh nje teme te pakapur me pare, dhe te mos i perqendrohesh historise ne plan te pare, por nje aspekti origjinal te saj. Ismail Kadare tek „Keshtjella“ sjell nje risi krejt origjinale. Synimi i tij kryesor nuk eshte thjesht te jape nje informacion te detajuar si ndodhi rrethimi i Krujes, por te paraqese kendveshtrimin e nje turku per Shqiperine, konkretisht Tursun pashait. Vertet rrethimi mund te mos jete ndonje mister i rendesishem per lexuesin, per arsye se eshte trajtuar ne disa vepra te tjera, por romani ofron me teper se kaq. Ofron te parit e Shqiperise dhe shqiptareve me syte e nje komandanti osman, kur deri dje na jane servirur vetem kendveshtrimet sipas shqiptareve. Perseri ka nje paradoks te konsiderueshem. Kadare s’ka asnje fakt se si nje turk e shihte luften. Fakte sot s’mund te gjejme as sesi vete shqiptaret e shihnin, aq me pak popullsia kundershtare. Perseri trillim. Lexuesi eshte i vetedijshem qe shkrimi nuk ka nje vertetim bindes. Sidoqofte, ideja e dickaje origjinale, qofte dhe jashte reales, e ben lexuesin kureshtar.

A jane te destinuar romanet letraro-historike te mos kene kurre misticizem ne plan te pare? Nje rryme si fiksioni historik, ne te cilin personazhet kryesore jane te trilluar, ama qellimi i shkrimit eshte te nxjerre ne pah nje dukuri te se shkuares, ka me shume gjase te dale i mistershem. Ngjarjet e trilluara kane bazen e vet reale ne histori dhe me disa ‚zbukurime’ pikante nga autori mund te krijojne goxha emocion. Njekohesisht lexuesi behet kureshtar dhe adapton nje sasi te bollshme informacioni nepermjet ketij nen-zhanri. Nje shembull i perkryer eshte „Tre musketieret“, nje novele e famshme qe ben fjale per nje periudhe historike ne France, e ku personazhet paresore jane te trilluar. Eshte nje veper me vleresime nderkombetare, ku balancohet letersia me historine. Kjo novele i ve theksin ngjarjes se trilluar, ama ne sfond paraqet ne menyre perfekte situaten politike ne Francen e asaj periudhe.

Eshte i cuditshem fakti se si nje lexues i cfaredoshem ka me shume kuriozitet per dicka te sajuar, sesa per dicka reale. Shkrimet puro-historike nenvleresohen, konsiderohen te merzitshme. Kjo rrethane i detyron dhe vete historianet te adaptojne ne veprat e tyre letrarizma vetem e vetem qe shkrimet e tyre te lexohen. Ne cdo minute qe kalon pastertia e historise behet me e padukshme dhe kjo eshte per te ardhur keq.

Vepra te ngjashme

Pse Kjo Bot Ta Kthen Shpinen Autori: lumta bajrami · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Pse Kjo Bot Ta Kthen Shpinen me erdhi nje frymezim aq i madh sa qava........ndonse isha e lumtur nje dit ajo lumturi me kthehej ne trishtim dhe ashkush nuk e di se qfar trishtimi aju gjithom gati se ma ndalonte frrymarjen e di do ti pranoj te gjitha keto që vin por lutem qe te mos i...	Jeta pa teknologjise Autori: Kiara · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Si do ishte jeta jone pa teknologjine Jeta pa teknologji Teknologjia eshte lidhur kaq forte me njerezimin sa eshte veshtire te ndahet nga ai. Ne nuk mund ta imagjinojme dot e jo me ta realizojme nje dite pa te. Teknologjia ka ndihmua shume ne cdo fushe te jetes me shpikje ose veprimtari te n...
Pabarazia gjinore Autori: Gezim Ismaili · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Nga e kane burimin dalimet gjinore nga natyra apo nga shoqeria Burimi i kesaj qe thash eshte shoqeria eshte per te gjith per ta pare ate duhet te jesh i madh dhe bujar koka j i shqur edhe i mir i paster nga shoqeria qe te dukesh i mir parq ture ose te mburresh para shoqerise se mir ose keqe qe ke kjo teme me pelqen ...	Pse kemi frikë nga vetmia Autori: L · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Pse frikësohemi nga vetmia Shumë njerëz në varësi të karakterit të tyre dhe të rrethanave shoqërore janë të prirur të jenë të vetmuar.Shpeshherë ata ndërtojnë një "botë"tyren të vogël ku askush nuk hy. Vetminë disa të tjerë e shohin si mënyre shpëtimi ng...
gjuhet e huaja Autori: sui · Lloji: Ese argumentuese · Tema: gjuhet e huaja te domosdoshme une mendoj se mesimi i gjuheve te huaja pervec se pasuron njohurite e njeriut eshte edhe mundesi praktike per komunikimin jashte vendit.ne na duhen gjuhet e huaja sepse jetojme ne nje bote ku gjuhet e huaja jane prioritet dhe uk mund te kuptohesh me njere...	Poezi Autori: Diellza · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Semi-Maturantat e ulun n`fund t;klases tu menu per at koh, ku per PROFA e per MSIME sna ka ni as ni trOH smuj mi harru shokt e shoqet e mija , Qe mas ores 6-të s`dishum me shku te shpija . Menimi per ket fund nuuk koka i let... Mo nuk na bashkon mengjesi ores 8 n`oborr ...
Ndotja e ujit Autori: Xhoi · Lloji: Ese argumentuese · Tema: mjedisi Prane brigjeve ne portet detare,ne afersi te qendrave ku banojne njerez,ujera te ndyra me Nate, ujera te zeza, mbeturina etj provokojne ngordhjen e gjallesave te detit.Te sulmuar nga cdo ane,peshqit frikesohen dhe i braktisin habitatet e tyre,ne kerkim te...	Mamaja dhe Babai im Autori: Olgert Dcoi · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Mamaja dhe Babai im emi rritur me idene se per prinderit nuk duhet te japim mendim .ata thjesht shihen si personat me te rendesishem ne jeten tone.qe me dashurin e pakufishme dhe me diturin e tyre do te na ndriqojn rruget e errta ,ky mendim i ngulitur ne mendjen tone na ben ...
Kujdesi per prinderit e moshuar Autori: Orgita · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Kujdesi per prinderit e moshuar-3 Sugjerime Dua ta hap kete ese me nje thenje me shume vlere."Duaji prinderit e tu dhe kujdesu me dashuri per ta.Vleren e tyre te vertete ke per ta kuptuar kur te shohesh bosh vendin ku ata uleshin perhere." Femijet e rritur e kane pergjegjesi me peshe qe te kujdese...	Kritika Autori: Niko Vincani · Lloji: Ese argumentuese · Tema: A eshte kritika ne vetvete nje veper letrare? C'eshte kritika? Kritika eshte nje gjykim,nje gjykim i vleres se librave,qe ne shume pikepamje mbeten mjaft afer me perkufizimet e sotme per kete problem,ku qenesisht kritika merret si vleresim.Ajo ka si qellim,qe sa me thellesisht t'a zbuloje kuptimin dh...
Vlen ta shikosh kete veper Autori: No name · Lloji: Ese argumentuese · Tema: "Atdheu" Sapo te degjojme fjalen atdhe menjehere na sillen ne mendje shume gjera. Fjala atdhe sjell imazh e ndjeshmeri lidhur me emocionet patriotike,lidhur emocionet patriotike,tendosje emocionale qe hedh ne drit tre dimensionet e kohes:te tashmen,te kaluaren dhe...	te drejtat e femijeve Autori: kuti · Lloji: Ese argumentuese · Tema: te mbrojme te drejtat e femije Femija eshte krijesa me e shtrenjte e cdo prindi .Femija te jep buzeqeshjen te jep gjithcka.femijet kane shume te drejta dhe te drejtat e tyre duhet te zbatohen.mendimi i femijes duhet te mbeshtet gjithmone nga prinderit por dihet ne qoftese mendimi i fe...
Vetmia Autori: F.j · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Vetmia nga shoqeria Vetmia eshte nje ndjenje qe jo shume njerez e pelqejne,per te mos thene shumica e tyre. Por ,ketu ka shume persona te tjere qe e preferojne ate: te rrine vetem dhe keshtu ndihen te kenaqur. Mendoj se pervec disa rasteve kur njeriu ka nevoje te jete vete...	Perdorimi i internetit ne detyrat e shte... Autori: Ted Reka · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Perdorimi i internetit ne detyrat e shtepise Kush nuk e ka perdorur internetin si burim per te bere detyrat e shtepise? Normalisht eshte nje avantazh per brezin e sotem, qe fatkeqesisht brezat e tjere nuk kane mundur dot ta perdorin kete burim kaq te rendesishem. Por a eshte kaq i leverdisshem inter...

Komentet e fundit!

---

---

---

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Last name

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave: 1 + 2 =