YourLiterary.com | Shqip | Mobile version | Vepra

Home Posto vepren tende

Abonohu Projekte

Ese Tekste Poezi Hartime Pershkrime Fabula Tregime Te tjera

Data e postimit: 2023-01-29 10:59:55
Lexime: 1354

Mërzia dhe arti

Like 2

Dislike 0

Autori: Anna Çani
Lloji: Ese filozofike
Tema: Mërzia
Shkolla: Gjimnazi "Raqi Qirinxhi"
Klasa: Xc
Qyteti: Tiranë
E-mail: Email eshte i fshehur!

Për shumë njerëz,mërzia është e kundërta e zbavitjes,ndërsa zbavitja është shpengim,harresë. Ndërsa për mua mërzia nuk është e kundërta e zbavitjes,madje mund të them se,përkundrazi,nga disa anë,ajo i përngjan zbavitjes duke qenë se shkakton shpengim dhe harresë,ndonëse të një lloji shumë të veçantë. Mërzia për mua,është pikërisht një lloj pamjaftueshmërie ose përshtatshmërie,ose mangësie e realitetit. Për të përdorur një metaforë,kur mërzitem,realiteti më jep ndjesinë turbulluese që i shkakton,në një natë dimri,mbulesa tejet e shkurtër një njeriu në gjumë:e ul te këmbët dhe ndien të ftohtë në kraharor,e ngre në kraharor dhe ndien të ftohtë në këmbë;e kështu nuk arrin kurrë të bjerë në gjumë. Ose,tjetër krahasim,mërzia i përngjan ndërprerjes së shpeshtë e të mistershme të rrymës elektrike në një shtëpi:një çast çdo gjë është e qartë,këtu janë kolltukët,divanet,e më tej dollapët,raftet,pikturat,perdet,tapetet,dritaret, dyert;një çast më vonë ka vetëm terr dhe zbrazëti. Ose,krahasimi i tretë,mërzia mund të përcaktohet si sëmundje e sendeve,që është një vdirrje ose humbje e gjallërisë thuajse të papritur;si të shohësh në pak sekonda,me shndërrime të shpejta e të njëpasnjëshme,një lule që kalon nga çelja në vyshkje dhe bëhet pluhur. Ndjesia e mërzisë lind tek unë nga absurditeti i realitetit,që,siç thashë,është i pamjaftueshëm e i paaftë për të më bindur për ekzistencën e tij. Për shembull,mund të më ndodhë të shikoj me vëmendje një gotë. Derisa t'i them vetes se kjo gotë është një enë kristali ose metali e prodhuar për të nxënë një lëng e për ta çuar në buzë pa e derdhur, pra, derisa të jem në gjendje të përfytyroj me bindje gotën, do të më duket se kam me të një marrëdhënie të çfarëdoshme, aq sa të bindem për ekzistencën e saj dhe, për rrjedhojë, edhe për timen. Por mendoni sikur gota të flashket e të humbasë gjallëri, siç thashë më parë, pra të më shfaqet si diçka e huaj, me të cilën s'kam asnjë marrëdhënie, me një fjalë, të më shfaqet si diçka absurde dhe, atëherë, nga ky absurditet do të marrë shkas mërzia që, tani mund ta them, s'është tjetër veç pamundësi komunikimi dhe paaftësi për t'i shpëtuar. Por kjo mërzi, në vetvete, nuk do të më mundonte shumë sikur të mos dija se, edhe pa pasur marrëdhënie me gotën, ndoshta edhe mund të kem, domethënë që gota ekziston në ndonjë parajsë të panjohur në të cilën sendet nuk reshtin kurrë për asnjë çast së qeni sende. Mërzia, pra, përtej pamundësisë që të dal nga vetja, është vetëdija teorike se mund të dal nga kjo gjendje, falë, nuk di ç'mrekullie.
Thashë se jam mërzitur gjithmonë; shtoj se vetëm këto kohët e fundit kam arritur të kuptoj me qartësi çfarë është në të vërtetë mërzia. Gjatë fëmijërisë, e më pas gjatë adoleshencës dhe rinisë, e kam vuajtur mërzinë pa i dhënë shpjegim, si ata që kanë dhimbje koke të vazhdueshme, por nuk bëhen mbarë të shkojnë të vizitohen te mjeku. Sidomos kur isha fëmijë, mërzia merrte forma krejtësisht të errëta ndaj vetes sime dhe të tjerëve, që unë s'isha në gjendje t'i shpjegoja dhe që të tjerët, në këtë rast mamaja ime, e justifikonin me probleme shëndetësore apo shkaqe të tjera të ngjashme; pak a shumë siç shpjegojmë grindjet e foshnjave me daljen e dhëmbëve. Më ndodhte në ato vite ta ndërprisja lojën papritmas e të qëndroja me orë të tëra pa lëvizur, si i shtangur, i mposhtur nga ligështia që më shkaktonte ajo që quajta vdirrje e sendeve, domethënë nga vetëdija e errët se mes meje dhe sendeve nuk kishte asnjë marrëdhënie. Nëse mamaja hynte në dhomë në ato çaste e, duke më parë të pafjalë, të palëvizshëm e të zbehur prej vuajtjes, më pyeste se çfarë kisha, dhe unë përgjigjesha gjithmonë: "Po mërzitem"; duke shpjeguar kështu, me një fjalë, me kuptim të qartë e të angësht, një gjendje shpirtërore të thellë e të errët. Kështu, duke i marrë seriozisht fjalët e mia, mamaja ulej të më përqafonte e mandej më premtonte se do të më çonte në kinema po atë ditë, pra më parashtronte një zbavitje që, siç e dija tashmë mjaft mirë, nuk ishte e kundërta e mërzisë dhe as çlirimi prej saj. Ndërsa unë, duke e shtirur gëzimin për premtimin, nuk e shmangia dot po atë ndjesi mërzie që mamaja mëtonte të davaritte, për buzët e saj që ndalonin mbi ballin tim, për krahët e saj që më pushtonin shpatullat, si dhe për kinemanë që ajo më buthtonte si një mirazh përpara syve. Edhe me buzët e saj, me krahët saj, me kinemanë nuk kisha asnjë marrëdhënie në atë çast. Por si t'ia shpjegoja mamasë që nuk kishte lenim për ndjesinë e mërzisë që më kaplonte?

Nuk po ndalem në tronditjet që më shkaktoi mërzia gjatë adoleshencës. Asokohe, rezultatet e dobëta në mësime u përligjën me të ashtuquajturat "dobësi", domethënë paaftësi të lindura në këtë apo atë lëndë shkollore; dhe unë vetë e pranoja këtë shpjegim, në pamundësi për të gjetur një më të vlefshëm. Ndërsa tashmë e di me siguri se notat e dobëta që më vinin në çdo fundviti shkollor, kishin një arsye të vetme: mërzinë. Në të vërtetë, unë ndieja thellësisht, me angështinë e ngahershme, se nuk kisha asnjë marrëdhënie me atë pështjellim të pamasë mbretërish athinas dhe perandorësh romakë, lumenjsh të jugut të Amerikës dhe malesh të Azisë, të njëmbëdhjetërrokëshave të Dantes e të gjashtërrokëshave të Virgjilit, të veprimeve algjebrike e formulave kimike. Gjithë kjo sasi e pamatshme nocionesh nuk më përkiste, ose më përkiste vetëm sa për të diktuar absurditetin e tyre themeltar. Por, siç thashë më parë, nuk krenohesha as me vete e as me të tjerët për këtë ndjesi timen kaq të dëmshme; në të kundërt, mendoja se nuk duhej ta ndieja e as ta vuaja. Më kujtohet se që atëherë kjo vuajtje më ngjalli një dëshirë për ta qëmtuar e për ta shpjeguar. Vetëm se unë isha një djalosh me pedanteri dhe ambicie karakteristike djaloshare. Për rrjedhojë, përfundimi ishte një projekt historie universale sipas mërzisë, nga i cili shkrova vetem faqet e para. Historia universale sipas mërzisë mbështetej në një ide tejet të thjeshtë: jo në progresin, ne evolucionin biologjik, në faktorin ekonomik; asnjëra prej arsyeve që zakonisht parashtrojnë historianët e shkollave të ndryshme; zembereku i historisë ishte merzia. I këndellur nga ky zbulim i mrekullueshëm, ia nisa punës prej fillimit. Në fillim, pra, ishte mërzia, e quajtur rëndom kaos. Zoti, i mërzitur nga mërzia, krijoi token, qiellin, ujin, kafshët, bimët. Adami dhe Eva, edhe këta të mërzitur në parajsë, hëngrën frutën e ndaluar. Zoti u mërzit me ta dhe i përzuri nga Edeni; Kaini, i mërzitur me Abelin, e vrau; Noeja, i mërzitur keqas, shpiku verën; Zoti, i mërzitur sërish nga njerëzit, shkatërroi botën me një përmbytje; por kjo e mërziti akoma më shumë, aq sa e hapi sërish motin. E kështu me radhë. Perandoritë e lashta egjiptiane, babilonase, persiane, greke dhe romake lindnin nga mërzia dhe rrëzoheshin po nga mërzia; mërzia e paganizmit sillte krishterimin; merzia e krishterimit sillte paganizmin; mërzia e katolicizmit, protestantizmin; mërzia e Europës çonte në zbulimin e Amerikës; mërzia e feudalizmit shkaktonte Revolucionin Francez; ndërsa mërzia e kapitalizmit, Revolucionin Rus...

Do qe te marresh mendimin qe kane shoket per ty?
Do qe te te shkruash mendimin qe ke per shoket?
Regjistrohu tani dhe tregohu i ndershem!

tbh.me

Vepra te ngjashme

Dialog me sytë e shpirtit Autori: Klea Kasa · Lloji: Ese filozofike · Tema: Reflektim mbi veten time. Dialog me sytë e shpirtit. E ulur në një stol të vogël e të vjetër pranë një trotuari nga i cili mund të shikosh qartë cdo hap të shpejtë që bëhet nën jetën monotone.Pranë meje është një lis i madh dhe një ndërtesë ...	Vetem e verteta eshte e bukur,e verteta ... Autori: Luljeta Mahmuti · Lloji: Ese filozofike · Tema: Gjithmone e verteta mbizoteron! Larguar kilometra larg pertej te zakonshmes,per tu perballur me nje realitet te deshiruar por te veshtire per ta bere pjese te rrugetimit tend.Milje larg ne hapesiren pa mbarim,arrij te shoh yje tek shndrisin cdo pjese te erret dhe ku gjithcka arrin te kt...
Te jetojme se bashku Autori: Arrita Sadrijaj · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te jetojm se bashku Të gjithë njerzit lindin te lirë dhe të barabartë me dinjitet e më të drejta .Ata kanë arsye dhe ndërgjegjje dhe duhet të sillemi në frymë vllazërimi.Një fillim i mbarë është të pranojmë që çdonjëri nga ne mund të krijoj paragjykime...	I semuri per mend Autori: Bukri Moli · Lloji: Ese filozofike · Tema: i semuri per mend • I semuri per mend eshte komedia e fundit e molierit te cilen ai e vuri ne skene me 1673.Molieri vdes mbas shfaqjes se katert te kesja komedie,me 17 shkurt 1673. • Ne komedite e tij Molieri I jep nje tablo te gjere shoqerise franceze te shekullit X...
Koha Autori: Gerald · Lloji: Ese filozofike · Tema: Filozofi Po c’eshte kjo gje e mallkuar .. kjo formule komplekse qe e quajme kohe? A ekziston vertete ajo? Kush eshte kontrolluesi i saj? Mos ndoshta eshte nje shpikje klishe e shitesve te orave? Kjo meduze e tmerrshme qe te gllaberon njeherazi ne momentet e ge...	Autori: Mejrema Prçko · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jeta Perspektivë e vizualizuar në mënyrë unike ,individuale , autentike dhe më e rëndësishmja e ndjerë .Fillon që nga çasti i gërshetimit mes imagjinatës dhe realitetit ,në thelb mes dëshirës dhe mundësisë . Ku nga kjo sajojnë edhe shumë të...
frika Autori: Alesia Cafaj · Lloji: Ese filozofike · Tema: frika Te gjithe kemi frike e shpehhere mund te frikesohemi pa qene nevoja.Gjithmone ajo ndenja e pasigurise,e humbjes,e fajit qe na pushton.Frikesohemi se mos valle veprimet e se tashmes na ndikojne ne te ardhmen.Dikur kisha frike nga erresira nga dicka qe e k...	Ku po shkojme me kaq ligesi? Autori: Doshi · Lloji: Ese filozofike · Tema: Ku po shkojme me kaq ligesi? Njerezit jane qenia me e larte dhe e bekuar si nga mendesia ahtu edhe nga jeta dhe pushteti.Ata jane gjallesa qe ka evoluar ashtu si gjithe gjallesat e tjera.Ne fillimet e tij ka pasur shume veshtiresi dhe ka qene i varur nga natyra dhe me syte e ngritur ...
ne dhe uji Autori: klea · Lloji: Ese filozofike · Tema: uji si perberes kryesor ne trupat njerezore cfar do te ishim ne pa uje ?? nje pyetje sa e ditur nga gjithkush aq edhe retorike .ndalo nje moment dhe mendo. a do te kishim valle nje jete pa praninen e ujit ? Lindim te mbuluar deri ne 90% me uje dhe shoqerohemi gjat gjithe jetes tone me te si nje p...	Me e veshtire eshte te dashurosh apo te ... Autori: G.Alla · Lloji: Ese filozofike · Tema: emocionet njerzore cfare esht qenia njerzore ne vtevete?Per Kete gje,ne cafrdo kuadri qe ta shohesh,asnje nuk ka nje pergjigje te mirfillt.Nje gje esht e sigut:mendja e tyre ka bere zbulime e shpikje te mahnitshme.Ajo punon per gjera te bukura dhe te mbrapshta njekohesisht...
''Te rrosh a te mos rrosh kjo eshte cesh... Autori: Luljeta Mahmuti · Lloji: Ese filozofike · Tema: ''Te rrosh a te mos rrosh kjo eshte ceshtja?!'' Te rrosh a te mos rrosh?!Valle a s'eshte me mire te reflektosh?! Te lejosh mendimet e strukura ne nje labirinthte heshtur ne erresiren e nates vetmja qe degjon eshte puhiza e lehte mbledhese e pjesezave me te vogla te asaj cfare mbeti! Dje,shume pak amb...	Gracka e njeriut Autori: silva leka · Lloji: Ese filozofike · Tema: Ta dinte njeriu qe do vdiste nuk do ta linte copen e mishit ne frigorifer Lumturi ne kete bote nuk ka,ka vetem therrmija te saj-thote Tolstoi.Iemancipuar me gjerat e perditshme njeriu do te jete fitimtar vetem ne te pa e vrare mendjen per me tej.Idealizmi i tij arrin ne nje pike ku edhe vete ai nuk e kupton se ku ndodhet.Dhe v...
Racizmi sipas meje Autori: Anna Cani · Lloji: Ese filozofike · Tema: Racizmi sipas meje Racizmi eshte "ushqimi" i intelektit te njerezve duke i bere ata te besojne se jane superiore ndaj dikujt tjeter,kjo duke u mbeshtetur vetem ne faktin se dikush perben sasi me te madhe melanine se dikush tjeter. Racizmi eshte si nje "semundje" e cila prek...	Frika... Autori: Erika Ciku · Lloji: Ese filozofike · Tema: Frike... Frike.... Frike... Frike per cdo gje.... Frike per tu gezuar se mund te ndodhe dicka qe e prish... Frike per te folur sepse mund te thuash dicka gabim ... Frike per te menduar sepse mund te veprosh gabim ... Frike per te dashuruar sepse jeta ishte e mbush...

Komentet e fundit!

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =

Your travel guide to exploring Albania - TourAlbania.org

Kaloni ne versionin Desktop