YourLiterary.com | Shqip | Mobile version | Vepra

Home Posto vepren tende

Abonohu Projekte

Ese Tekste Poezi Hartime Pershkrime Fabula Tregime Te tjera

Data e postimit: 2023-01-29 10:59:55
Lexime: 879

Mërzia dhe arti

Like 2

Dislike 0

Autori: Anna Çani
Lloji: Ese filozofike
Tema: Mërzia
Shkolla: Gjimnazi "Raqi Qirinxhi"
Klasa: Xc
Qyteti: Tiranë
E-mail: Email eshte i fshehur!

Për shumë njerëz,mërzia është e kundërta e zbavitjes,ndërsa zbavitja është shpengim,harresë. Ndërsa për mua mërzia nuk është e kundërta e zbavitjes,madje mund të them se,përkundrazi,nga disa anë,ajo i përngjan zbavitjes duke qenë se shkakton shpengim dhe harresë,ndonëse të një lloji shumë të veçantë. Mërzia për mua,është pikërisht një lloj pamjaftueshmërie ose përshtatshmërie,ose mangësie e realitetit. Për të përdorur një metaforë,kur mërzitem,realiteti më jep ndjesinë turbulluese që i shkakton,në një natë dimri,mbulesa tejet e shkurtër një njeriu në gjumë:e ul te këmbët dhe ndien të ftohtë në kraharor,e ngre në kraharor dhe ndien të ftohtë në këmbë;e kështu nuk arrin kurrë të bjerë në gjumë. Ose,tjetër krahasim,mërzia i përngjan ndërprerjes së shpeshtë e të mistershme të rrymës elektrike në një shtëpi:një çast çdo gjë është e qartë,këtu janë kolltukët,divanet,e më tej dollapët,raftet,pikturat,perdet,tapetet,dritaret, dyert;një çast më vonë ka vetëm terr dhe zbrazëti. Ose,krahasimi i tretë,mërzia mund të përcaktohet si sëmundje e sendeve,që është një vdirrje ose humbje e gjallërisë thuajse të papritur;si të shohësh në pak sekonda,me shndërrime të shpejta e të njëpasnjëshme,një lule që kalon nga çelja në vyshkje dhe bëhet pluhur. Ndjesia e mërzisë lind tek unë nga absurditeti i realitetit,që,siç thashë,është i pamjaftueshëm e i paaftë për të më bindur për ekzistencën e tij. Për shembull,mund të më ndodhë të shikoj me vëmendje një gotë. Derisa t'i them vetes se kjo gotë është një enë kristali ose metali e prodhuar për të nxënë një lëng e për ta çuar në buzë pa e derdhur, pra, derisa të jem në gjendje të përfytyroj me bindje gotën, do të më duket se kam me të një marrëdhënie të çfarëdoshme, aq sa të bindem për ekzistencën e saj dhe, për rrjedhojë, edhe për timen. Por mendoni sikur gota të flashket e të humbasë gjallëri, siç thashë më parë, pra të më shfaqet si diçka e huaj, me të cilën s'kam asnjë marrëdhënie, me një fjalë, të më shfaqet si diçka absurde dhe, atëherë, nga ky absurditet do të marrë shkas mërzia që, tani mund ta them, s'është tjetër veç pamundësi komunikimi dhe paaftësi për t'i shpëtuar. Por kjo mërzi, në vetvete, nuk do të më mundonte shumë sikur të mos dija se, edhe pa pasur marrëdhënie me gotën, ndoshta edhe mund të kem, domethënë që gota ekziston në ndonjë parajsë të panjohur në të cilën sendet nuk reshtin kurrë për asnjë çast së qeni sende. Mërzia, pra, përtej pamundësisë që të dal nga vetja, është vetëdija teorike se mund të dal nga kjo gjendje, falë, nuk di ç'mrekullie.
Thashë se jam mërzitur gjithmonë; shtoj se vetëm këto kohët e fundit kam arritur të kuptoj me qartësi çfarë është në të vërtetë mërzia. Gjatë fëmijërisë, e më pas gjatë adoleshencës dhe rinisë, e kam vuajtur mërzinë pa i dhënë shpjegim, si ata që kanë dhimbje koke të vazhdueshme, por nuk bëhen mbarë të shkojnë të vizitohen te mjeku. Sidomos kur isha fëmijë, mërzia merrte forma krejtësisht të errëta ndaj vetes sime dhe të tjerëve, që unë s'isha në gjendje t'i shpjegoja dhe që të tjerët, në këtë rast mamaja ime, e justifikonin me probleme shëndetësore apo shkaqe të tjera të ngjashme; pak a shumë siç shpjegojmë grindjet e foshnjave me daljen e dhëmbëve. Më ndodhte në ato vite ta ndërprisja lojën papritmas e të qëndroja me orë të tëra pa lëvizur, si i shtangur, i mposhtur nga ligështia që më shkaktonte ajo që quajta vdirrje e sendeve, domethënë nga vetëdija e errët se mes meje dhe sendeve nuk kishte asnjë marrëdhënie. Nëse mamaja hynte në dhomë në ato çaste e, duke më parë të pafjalë, të palëvizshëm e të zbehur prej vuajtjes, më pyeste se çfarë kisha, dhe unë përgjigjesha gjithmonë: "Po mërzitem"; duke shpjeguar kështu, me një fjalë, me kuptim të qartë e të angësht, një gjendje shpirtërore të thellë e të errët. Kështu, duke i marrë seriozisht fjalët e mia, mamaja ulej të më përqafonte e mandej më premtonte se do të më çonte në kinema po atë ditë, pra më parashtronte një zbavitje që, siç e dija tashmë mjaft mirë, nuk ishte e kundërta e mërzisë dhe as çlirimi prej saj. Ndërsa unë, duke e shtirur gëzimin për premtimin, nuk e shmangia dot po atë ndjesi mërzie që mamaja mëtonte të davaritte, për buzët e saj që ndalonin mbi ballin tim, për krahët e saj që më pushtonin shpatullat, si dhe për kinemanë që ajo më buthtonte si një mirazh përpara syve. Edhe me buzët e saj, me krahët saj, me kinemanë nuk kisha asnjë marrëdhënie në atë çast. Por si t'ia shpjegoja mamasë që nuk kishte lenim për ndjesinë e mërzisë që më kaplonte?

Nuk po ndalem në tronditjet që më shkaktoi mërzia gjatë adoleshencës. Asokohe, rezultatet e dobëta në mësime u përligjën me të ashtuquajturat "dobësi", domethënë paaftësi të lindura në këtë apo atë lëndë shkollore; dhe unë vetë e pranoja këtë shpjegim, në pamundësi për të gjetur një më të vlefshëm. Ndërsa tashmë e di me siguri se notat e dobëta që më vinin në çdo fundviti shkollor, kishin një arsye të vetme: mërzinë. Në të vërtetë, unë ndieja thellësisht, me angështinë e ngahershme, se nuk kisha asnjë marrëdhënie me atë pështjellim të pamasë mbretërish athinas dhe perandorësh romakë, lumenjsh të jugut të Amerikës dhe malesh të Azisë, të njëmbëdhjetërrokëshave të Dantes e të gjashtërrokëshave të Virgjilit, të veprimeve algjebrike e formulave kimike. Gjithë kjo sasi e pamatshme nocionesh nuk më përkiste, ose më përkiste vetëm sa për të diktuar absurditetin e tyre themeltar. Por, siç thashë më parë, nuk krenohesha as me vete e as me të tjerët për këtë ndjesi timen kaq të dëmshme; në të kundërt, mendoja se nuk duhej ta ndieja e as ta vuaja. Më kujtohet se që atëherë kjo vuajtje më ngjalli një dëshirë për ta qëmtuar e për ta shpjeguar. Vetëm se unë isha një djalosh me pedanteri dhe ambicie karakteristike djaloshare. Për rrjedhojë, përfundimi ishte një projekt historie universale sipas mërzisë, nga i cili shkrova vetem faqet e para. Historia universale sipas mërzisë mbështetej në një ide tejet të thjeshtë: jo në progresin, ne evolucionin biologjik, në faktorin ekonomik; asnjëra prej arsyeve që zakonisht parashtrojnë historianët e shkollave të ndryshme; zembereku i historisë ishte merzia. I këndellur nga ky zbulim i mrekullueshëm, ia nisa punës prej fillimit. Në fillim, pra, ishte mërzia, e quajtur rëndom kaos. Zoti, i mërzitur nga mërzia, krijoi token, qiellin, ujin, kafshët, bimët. Adami dhe Eva, edhe këta të mërzitur në parajsë, hëngrën frutën e ndaluar. Zoti u mërzit me ta dhe i përzuri nga Edeni; Kaini, i mërzitur me Abelin, e vrau; Noeja, i mërzitur keqas, shpiku verën; Zoti, i mërzitur sërish nga njerëzit, shkatërroi botën me një përmbytje; por kjo e mërziti akoma më shumë, aq sa e hapi sërish motin. E kështu me radhë. Perandoritë e lashta egjiptiane, babilonase, persiane, greke dhe romake lindnin nga mërzia dhe rrëzoheshin po nga mërzia; mërzia e paganizmit sillte krishterimin; merzia e krishterimit sillte paganizmin; mërzia e katolicizmit, protestantizmin; mërzia e Europës çonte në zbulimin e Amerikës; mërzia e feudalizmit shkaktonte Revolucionin Francez; ndërsa mërzia e kapitalizmit, Revolucionin Rus...

Do qe te marresh mendimin qe kane shoket per ty?
Do qe te te shkruash mendimin qe ke per shoket?
Regjistrohu tani dhe tregohu i ndershem!

tbh.me

Vepra te ngjashme

Ne kete bote jemi per te..? Autori: Jozef · Lloji: Ese filozofike · Tema: Ne kete bote jemi per te..? Në këtë botë jemi për të...? Kjo është një pyetje të cilën çdo njeri ja bën vetës.Disa thonë se në këtë botë jemi per të zbuluar,krijuar gjëra të reja.Disa të tjerë thonë se në këtë botë jemi për te krijuar një brez të ri ...	Guximin ke humbur,ke humbur vetveten ! Autori: Ana · Lloji: Ese filozofike · Tema: Burokracia Ke lejuar te te neshtrojne te tjeret?...mos valle me dryn i ke kycur akordat e zerit e i ke lene te zhytura aty ne laring duke mos u perpjekur,celsin per to ta gjesh ?! Nuk je lodhur duke qene gjithmone nen tjetrin apo i kursen vetes te drejten,i barabar...
Një udhëtim imagjinar në aparatin tre... Autori: Anna Çani · Lloji: Ese filozofike · Tema: Një udhëtim imagjinar në aparatin tretës Më kujtohet eksperimenti që bëmë me miqtë e mi shkencëtarë. Provuam të shihnim se çfarë ndodhte me masën ushqimore ose ndryshe ushqimin në aparatin tretës së njeriut. Si fillim morëm një vullnetar. Ky vullnetar ishte një shkencëtar i cil...	udhetim jete Autori: Ana · Lloji: Ese filozofike · Tema: udhetim Nuk mund te lahesh dy here ne te njejtin lume... Cdo gje rrjedh,rrjedh ose iken, ase kalon...sinonimi i njera tjetres. Kalon koha, ikin minutat, jeta zazhdon pavaresisht se cnodh. Ne kalojme nha nje gjendje ne tjetren, sikur udhetojme ne vijat e jete...
Jo duke degjuar te tjeret Autori: Klea · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jo duke degjuar te tjeret Shume njerez,shume femije paragjykohen nga te tjeret.Dhe shpeshhere ata qe i degjojne dhe i besojne.Por dhe pse njerez zemermire,ajo qe ka rendesi ka vetem pamja e jashtme.Jane te varfer ,s'kane familje kjo i ben ata te jene ndryshe nga te tjeret.Ndonjehe...	Rrugetimi I jetes. Autori: Xheni kulari · Lloji: Ese filozofike · Tema: Rrugetimi I jetes. Jeta eshte nje udhe e cila do kurajo dhe besim ne vetvete.Ajo ka pengesa,dhimbje,lote, humbje si dhe bardhesi.Te jetosh nuk do te thote te jesh i pasur apo i varfer,por te jesh njeri i mire dhe zemerbardhe.Gjate kesaj rruge do te perballesh me fjale qe vr...
vdekja është akt që shpaguhet me të ... Autori: Anna Çani · Lloji: Ese filozofike · Tema: ideali Sot shumë njerëz rrëzohen gjatë jetës së tyre e më pas pyesin veten pse. Vetëm se jeta na rrëzon,na bën të ndihemi keq nuk do të thotë që s'duhet të ngrihemi përsëri. Është një libër që flet pak,thjesht me tri etapa e që duket sikur...	Molla Autori: Dorina.D · Lloji: Ese filozofike · Tema: Molla Eshte si molla e kuqe dhe perfekte qe nese e kafshon te mbush gojen plot me krimba. Manaferrat grumbullohen neper shkurre, vdekja pret tek shkembinjte dhe shiu te zhyt. Nje diseksion i trurit nuk ishte kurre aq i kendshem, ndoshta ato prerje te drejta ...
Racizmi sipas meje! Autori: Geraldo Xhina · Lloji: Ese filozofike · Tema: Racizmi Racizmi eshte ushqimi i intelektit te njerezve duke i bere ata te besojne se jane me superiore ndaj dikujt tjeter,kjo duke u mbeshtetur vetem ne faktin se dikush perben sasi me te madhe melanine se dikush tjeter.Racizmi eshte nje 'semundje' qe prek vetem ...	Do te doja Autori: Melodi · Lloji: Ese filozofike · Tema: Yjet do shuajne etjen e jetes, e jetes pa heshtje Do te doja... S'e di pse, por sonte... sonte, do te doja te isha vetem une, ne nje vend te larget, e vetme por me shpirtin bosh. Te mos ndjeja asgje, te mos degjoja askend,te mos me kete mbetur me lot! Te me ishin thare, njejte si nje shkretetire ...
vjeshta Autori: butrint dana · Lloji: Ese filozofike · Tema: vjeshta Vjeshta është stinë shumë e bukur.Gjatë kësaj kohe peisazhi bët madhështor. Gati çdo fletë e çdo peme bëhet me ngjyrë të artë,të kuqerremte dhe të portokalltë. Unë jam i sigurt në fshatin tim vjeshta është më e mahnitshme se në f...	nje lamtumir Autori: bakshish · Lloji: Ese filozofike · Tema: nje lamtumir nje lamtumir nje perqafim asgje me teper sdo jet shpirti im se me ty larg une e di jetoj shum pak nje lamtumir
Kujtime nga femijeria. Autori: Geraldo Xhina · Lloji: Ese filozofike · Tema: Femijeria Cdo dite e me shume po rritem,e cdo dite e me shume po i largohem asaj pafajesise te atij vogelushi qe dinte vetem te qeshte e te lozdronte.Vetem 15 qirinj kam fryre,por nuk e di pse mua me duket aq e madhe diferenca nga ajo frymemarrja e pare e deri me ...	Vetem e verteta eshte e bukur,e verteta ... Autori: Luljeta Mahmuti · Lloji: Ese filozofike · Tema: Gjithmone e verteta mbizoteron! Larguar kilometra larg pertej te zakonshmes,per tu perballur me nje realitet te deshiruar por te veshtire per ta bere pjese te rrugetimit tend.Milje larg ne hapesiren pa mbarim,arrij te shoh yje tek shndrisin cdo pjese te erret dhe ku gjithcka arrin te kt...

Komentet e fundit!

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =

Your travel guide to exploring Albania - TourAlbania.org

Kaloni ne versionin Desktop