YourLiterary.com | Shqip | Mobile version | Vepra

Home Posto vepren tende

Abonohu Projekte

Ese Tekste Poezi Hartime Pershkrime Fabula Tregime Te tjera

Data e postimit: 2023-01-29 10:59:55
Lexime: 1454

Mërzia dhe arti

Like 2

Dislike 0

Autori: Anna Çani
Lloji: Ese filozofike
Tema: Mërzia
Shkolla: Gjimnazi "Raqi Qirinxhi"
Klasa: Xc
Qyteti: Tiranë
E-mail: Email eshte i fshehur!

Për shumë njerëz,mërzia është e kundërta e zbavitjes,ndërsa zbavitja është shpengim,harresë. Ndërsa për mua mërzia nuk është e kundërta e zbavitjes,madje mund të them se,përkundrazi,nga disa anë,ajo i përngjan zbavitjes duke qenë se shkakton shpengim dhe harresë,ndonëse të një lloji shumë të veçantë. Mërzia për mua,është pikërisht një lloj pamjaftueshmërie ose përshtatshmërie,ose mangësie e realitetit. Për të përdorur një metaforë,kur mërzitem,realiteti më jep ndjesinë turbulluese që i shkakton,në një natë dimri,mbulesa tejet e shkurtër një njeriu në gjumë:e ul te këmbët dhe ndien të ftohtë në kraharor,e ngre në kraharor dhe ndien të ftohtë në këmbë;e kështu nuk arrin kurrë të bjerë në gjumë. Ose,tjetër krahasim,mërzia i përngjan ndërprerjes së shpeshtë e të mistershme të rrymës elektrike në një shtëpi:një çast çdo gjë është e qartë,këtu janë kolltukët,divanet,e më tej dollapët,raftet,pikturat,perdet,tapetet,dritaret, dyert;një çast më vonë ka vetëm terr dhe zbrazëti. Ose,krahasimi i tretë,mërzia mund të përcaktohet si sëmundje e sendeve,që është një vdirrje ose humbje e gjallërisë thuajse të papritur;si të shohësh në pak sekonda,me shndërrime të shpejta e të njëpasnjëshme,një lule që kalon nga çelja në vyshkje dhe bëhet pluhur. Ndjesia e mërzisë lind tek unë nga absurditeti i realitetit,që,siç thashë,është i pamjaftueshëm e i paaftë për të më bindur për ekzistencën e tij. Për shembull,mund të më ndodhë të shikoj me vëmendje një gotë. Derisa t'i them vetes se kjo gotë është një enë kristali ose metali e prodhuar për të nxënë një lëng e për ta çuar në buzë pa e derdhur, pra, derisa të jem në gjendje të përfytyroj me bindje gotën, do të më duket se kam me të një marrëdhënie të çfarëdoshme, aq sa të bindem për ekzistencën e saj dhe, për rrjedhojë, edhe për timen. Por mendoni sikur gota të flashket e të humbasë gjallëri, siç thashë më parë, pra të më shfaqet si diçka e huaj, me të cilën s'kam asnjë marrëdhënie, me një fjalë, të më shfaqet si diçka absurde dhe, atëherë, nga ky absurditet do të marrë shkas mërzia që, tani mund ta them, s'është tjetër veç pamundësi komunikimi dhe paaftësi për t'i shpëtuar. Por kjo mërzi, në vetvete, nuk do të më mundonte shumë sikur të mos dija se, edhe pa pasur marrëdhënie me gotën, ndoshta edhe mund të kem, domethënë që gota ekziston në ndonjë parajsë të panjohur në të cilën sendet nuk reshtin kurrë për asnjë çast së qeni sende. Mërzia, pra, përtej pamundësisë që të dal nga vetja, është vetëdija teorike se mund të dal nga kjo gjendje, falë, nuk di ç'mrekullie.
Thashë se jam mërzitur gjithmonë; shtoj se vetëm këto kohët e fundit kam arritur të kuptoj me qartësi çfarë është në të vërtetë mërzia. Gjatë fëmijërisë, e më pas gjatë adoleshencës dhe rinisë, e kam vuajtur mërzinë pa i dhënë shpjegim, si ata që kanë dhimbje koke të vazhdueshme, por nuk bëhen mbarë të shkojnë të vizitohen te mjeku. Sidomos kur isha fëmijë, mërzia merrte forma krejtësisht të errëta ndaj vetes sime dhe të tjerëve, që unë s'isha në gjendje t'i shpjegoja dhe që të tjerët, në këtë rast mamaja ime, e justifikonin me probleme shëndetësore apo shkaqe të tjera të ngjashme; pak a shumë siç shpjegojmë grindjet e foshnjave me daljen e dhëmbëve. Më ndodhte në ato vite ta ndërprisja lojën papritmas e të qëndroja me orë të tëra pa lëvizur, si i shtangur, i mposhtur nga ligështia që më shkaktonte ajo që quajta vdirrje e sendeve, domethënë nga vetëdija e errët se mes meje dhe sendeve nuk kishte asnjë marrëdhënie. Nëse mamaja hynte në dhomë në ato çaste e, duke më parë të pafjalë, të palëvizshëm e të zbehur prej vuajtjes, më pyeste se çfarë kisha, dhe unë përgjigjesha gjithmonë: "Po mërzitem"; duke shpjeguar kështu, me një fjalë, me kuptim të qartë e të angësht, një gjendje shpirtërore të thellë e të errët. Kështu, duke i marrë seriozisht fjalët e mia, mamaja ulej të më përqafonte e mandej më premtonte se do të më çonte në kinema po atë ditë, pra më parashtronte një zbavitje që, siç e dija tashmë mjaft mirë, nuk ishte e kundërta e mërzisë dhe as çlirimi prej saj. Ndërsa unë, duke e shtirur gëzimin për premtimin, nuk e shmangia dot po atë ndjesi mërzie që mamaja mëtonte të davaritte, për buzët e saj që ndalonin mbi ballin tim, për krahët e saj që më pushtonin shpatullat, si dhe për kinemanë që ajo më buthtonte si një mirazh përpara syve. Edhe me buzët e saj, me krahët saj, me kinemanë nuk kisha asnjë marrëdhënie në atë çast. Por si t'ia shpjegoja mamasë që nuk kishte lenim për ndjesinë e mërzisë që më kaplonte?

Nuk po ndalem në tronditjet që më shkaktoi mërzia gjatë adoleshencës. Asokohe, rezultatet e dobëta në mësime u përligjën me të ashtuquajturat "dobësi", domethënë paaftësi të lindura në këtë apo atë lëndë shkollore; dhe unë vetë e pranoja këtë shpjegim, në pamundësi për të gjetur një më të vlefshëm. Ndërsa tashmë e di me siguri se notat e dobëta që më vinin në çdo fundviti shkollor, kishin një arsye të vetme: mërzinë. Në të vërtetë, unë ndieja thellësisht, me angështinë e ngahershme, se nuk kisha asnjë marrëdhënie me atë pështjellim të pamasë mbretërish athinas dhe perandorësh romakë, lumenjsh të jugut të Amerikës dhe malesh të Azisë, të njëmbëdhjetërrokëshave të Dantes e të gjashtërrokëshave të Virgjilit, të veprimeve algjebrike e formulave kimike. Gjithë kjo sasi e pamatshme nocionesh nuk më përkiste, ose më përkiste vetëm sa për të diktuar absurditetin e tyre themeltar. Por, siç thashë më parë, nuk krenohesha as me vete e as me të tjerët për këtë ndjesi timen kaq të dëmshme; në të kundërt, mendoja se nuk duhej ta ndieja e as ta vuaja. Më kujtohet se që atëherë kjo vuajtje më ngjalli një dëshirë për ta qëmtuar e për ta shpjeguar. Vetëm se unë isha një djalosh me pedanteri dhe ambicie karakteristike djaloshare. Për rrjedhojë, përfundimi ishte një projekt historie universale sipas mërzisë, nga i cili shkrova vetem faqet e para. Historia universale sipas mërzisë mbështetej në një ide tejet të thjeshtë: jo në progresin, ne evolucionin biologjik, në faktorin ekonomik; asnjëra prej arsyeve që zakonisht parashtrojnë historianët e shkollave të ndryshme; zembereku i historisë ishte merzia. I këndellur nga ky zbulim i mrekullueshëm, ia nisa punës prej fillimit. Në fillim, pra, ishte mërzia, e quajtur rëndom kaos. Zoti, i mërzitur nga mërzia, krijoi token, qiellin, ujin, kafshët, bimët. Adami dhe Eva, edhe këta të mërzitur në parajsë, hëngrën frutën e ndaluar. Zoti u mërzit me ta dhe i përzuri nga Edeni; Kaini, i mërzitur me Abelin, e vrau; Noeja, i mërzitur keqas, shpiku verën; Zoti, i mërzitur sërish nga njerëzit, shkatërroi botën me një përmbytje; por kjo e mërziti akoma më shumë, aq sa e hapi sërish motin. E kështu me radhë. Perandoritë e lashta egjiptiane, babilonase, persiane, greke dhe romake lindnin nga mërzia dhe rrëzoheshin po nga mërzia; mërzia e paganizmit sillte krishterimin; merzia e krishterimit sillte paganizmin; mërzia e katolicizmit, protestantizmin; mërzia e Europës çonte në zbulimin e Amerikës; mërzia e feudalizmit shkaktonte Revolucionin Francez; ndërsa mërzia e kapitalizmit, Revolucionin Rus...

Do qe te marresh mendimin qe kane shoket per ty?
Do qe te te shkruash mendimin qe ke per shoket?
Regjistrohu tani dhe tregohu i ndershem!

tbh.me

Vepra te ngjashme

Mirazhi Autori: Debora · Lloji: Ese filozofike · Tema: Meditim Mírαzh! Pєrshєndєtjє mírαzh nє pαsqчrє..! dєshα tє tє thєm dísα fjαlє... Dєshα tє tє thєm sєsí ndíhєm pєr tч…! Dєshα tє tє thєm shumє pєr vєtєn dhє pєr αtσ qє ndjєj..! Mє lєr tє tє thєm sí fíl...	Perplasja e te kundertave eshte nena e t... Autori: Helga · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te kundertat Te kundertat jane celesi i ekzistences. Themi keshtu pasi asgje nuk mund te ekzistoj pa te kunderten e tyre. Dy te kunderta formojne nje te plote. Marrim shembullin e njeriut. Ai perbehet nga dy ane te miren dhe te keqen te cilat jane pjese e pandare e ka...
THJESHT UNE Autori: kush jam une · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jeta Kush jam une?Eshte e veshtire ti japesh pergjigje pyetjes me te rendesishme filozofike.Si nje gjashtembedjete vjecare e njoh mjaftueshem veten ,per te shpjeguar se cfare krijese e cuditshme jam. Ne rang te pare jam princesha e babit dhe engjelli i mamit ...	Kush jam une? Autori: sara · Lloji: Ese filozofike · Tema: Kush jam une? Me lindin shume pyetje ne koke.Njera prej tyre eshte:Kush jam une ?Kjo pyetje ka shume pergjigje te ndryshme dhe te veshtira.Por lindin edhe pyetje te tjera qe nuk u jep dot pergjigje si p.sh. pyetja Kush jam une ?Nga vi?dhe shume pyetje te tjera.Ketyre p...
vete suksesi drejt majave mjafton per te... Autori: ajselaa · Lloji: Ese filozofike · Tema: suksesi ne jete Suksesi...nje pike hapesire .ndoshta edhe pika me e larget tecilen ne njerezit jemi te destinuar ta kapim.Eshte kjo maje te ciles ne i trembemi pasi e shohim ne nje kendveshtrim tjeter..ndryshe nga ajo cka do te na percjelle kjo maje ...Te gjithe te suk...	LIRIA Autori: Xhoana Gjana · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jo liria e njerzve por...liria e shpirtit. Shpirti eshte dicka hyjnor,te cilin vec Zoti di ta kontrolloje,ta shtyje drejt dashurise,ta largoje nga urrejtja e ta beje te ndjeje edhe kontrastet e lumturise.Por,befas kur njeriu ndjen se realiteti eshte ndryshe.Njeriu ka lindur me pranga e do te vdese...
Do te doja Autori: Melodi · Lloji: Ese filozofike · Tema: Yjet do shuajne etjen e jetes, e jetes pa heshtje Do te doja... S'e di pse, por sonte... sonte, do te doja te isha vetem une, ne nje vend te larget, e vetme por me shpirtin bosh. Te mos ndjeja asgje, te mos degjoja askend,te mos me kete mbetur me lot! Te me ishin thare, njejte si nje shkretetire ...	Te rrosh a te mos rrosh ? Kjo eshte cesh... Autori: Naxhije Lime · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te rrosha te mos rrosh ? Kjo eshte ceshtja Kjo fjali , kjo shprehje qe te pakten nje here ne jete , na vjen neper mend . Ti si do te pegjigjeshe ? Une ... une jam konfuze . Nuk mendoj se do te ,zjidhja njeren nga keto shprehje ? Njeriu eshte krijuar per te jetuar , per tu zhvilluar , por si te...
Rrugetimi I jetes. Autori: Xheni kulari · Lloji: Ese filozofike · Tema: Rrugetimi I jetes. Jeta eshte nje udhe e cila do kurajo dhe besim ne vetvete.Ajo ka pengesa,dhimbje,lote, humbje si dhe bardhesi.Te jetosh nuk do te thote te jesh i pasur apo i varfer,por te jesh njeri i mire dhe zemerbardhe.Gjate kesaj rruge do te perballesh me fjale qe vr...	Me e veshtire eshte te dashurosh apo te ... Autori: G.Alla · Lloji: Ese filozofike · Tema: emocionet njerzore cfare esht qenia njerzore ne vtevete?Per Kete gje,ne cafrdo kuadri qe ta shohesh,asnje nuk ka nje pergjigje te mirfillt.Nje gje esht e sigut:mendja e tyre ka bere zbulime e shpikje te mahnitshme.Ajo punon per gjera te bukura dhe te mbrapshta njekohesisht...
Thjesht....jeta. ... Autori: Enderrimtarja shqiptare · Lloji: Ese filozofike · Tema: Frika e jetes Jeta eshte nje loje pokeri qe ne e luajme cdo site. Varet se kujt i vijne letrat e mira .Enderrimtarja gjithmone humbet , letrat nuk i vijne te mira.Eshte si te lexosh nje liber dhe te ngecesh ne 1 kapitull ...sa e veshtire qenka Jeta .Ajo i jep njerezve ...	Te rrosh apo te mos rrosh ? Autori: Ariela Selimllari · Lloji: Ese filozofike · Tema: Zgjedhja personale ne varesi te situates momentale Nje prej dilemave me te njohura me fame boterore eshte pikerisht dilema :te rrosh apo te mos rrosh?Te gjithe e dime qe jeta me kalimin e kohes fillon te paraqitet teper e veshtire.Ne baze te personalitetit individet ndryshojne,pra ka persona qe zgjedhin t...
Biblioteka e shkolles Autori: Anna Cani · Lloji: Ese filozofike · Tema: biblioteka e shkolles Biblioteka eshte parajsa e mendjes,bukuria e saj,eshte kyci qe hap dyert e dijes dhe eshte ushqimi per trirun tone. Te pakten jane ata persona apo njerez qe kane nje biblioteke te vertete. Cdokush mund te kete nje biblioteke por varet se sa shpesh lexon a...	Jeta Autori: Halit Trakanaku · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jeta Shkrim i lire ….. Jeta ! Ne keto caste meditimi mora nje laps e hodha ne flete te bardhe ato qe me erdhen nder mend … JETA eshte thjesht nje fraksion kohe i shkurter , e shpejte , e pakapshme nga neuronet e njeriut dhe i vetmi avantazh eshte q...

Komentet e fundit!

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =

Your travel guide to exploring Albania - TourAlbania.org

Kaloni ne versionin Desktop