YourLiterary.com | Shqip | Mobile version | Vepra

Home Posto vepren tende

Abonohu Projekte

Ese Tekste Poezi Hartime Pershkrime Fabula Tregime Te tjera

Data e postimit: 2023-01-29 10:59:55
Lexime: 1136

Mërzia dhe arti

Like 2

Dislike 0

Autori: Anna Çani
Lloji: Ese filozofike
Tema: Mërzia
Shkolla: Gjimnazi "Raqi Qirinxhi"
Klasa: Xc
Qyteti: Tiranë
E-mail: Email eshte i fshehur!

Për shumë njerëz,mërzia është e kundërta e zbavitjes,ndërsa zbavitja është shpengim,harresë. Ndërsa për mua mërzia nuk është e kundërta e zbavitjes,madje mund të them se,përkundrazi,nga disa anë,ajo i përngjan zbavitjes duke qenë se shkakton shpengim dhe harresë,ndonëse të një lloji shumë të veçantë. Mërzia për mua,është pikërisht një lloj pamjaftueshmërie ose përshtatshmërie,ose mangësie e realitetit. Për të përdorur një metaforë,kur mërzitem,realiteti më jep ndjesinë turbulluese që i shkakton,në një natë dimri,mbulesa tejet e shkurtër një njeriu në gjumë:e ul te këmbët dhe ndien të ftohtë në kraharor,e ngre në kraharor dhe ndien të ftohtë në këmbë;e kështu nuk arrin kurrë të bjerë në gjumë. Ose,tjetër krahasim,mërzia i përngjan ndërprerjes së shpeshtë e të mistershme të rrymës elektrike në një shtëpi:një çast çdo gjë është e qartë,këtu janë kolltukët,divanet,e më tej dollapët,raftet,pikturat,perdet,tapetet,dritaret, dyert;një çast më vonë ka vetëm terr dhe zbrazëti. Ose,krahasimi i tretë,mërzia mund të përcaktohet si sëmundje e sendeve,që është një vdirrje ose humbje e gjallërisë thuajse të papritur;si të shohësh në pak sekonda,me shndërrime të shpejta e të njëpasnjëshme,një lule që kalon nga çelja në vyshkje dhe bëhet pluhur. Ndjesia e mërzisë lind tek unë nga absurditeti i realitetit,që,siç thashë,është i pamjaftueshëm e i paaftë për të më bindur për ekzistencën e tij. Për shembull,mund të më ndodhë të shikoj me vëmendje një gotë. Derisa t'i them vetes se kjo gotë është një enë kristali ose metali e prodhuar për të nxënë një lëng e për ta çuar në buzë pa e derdhur, pra, derisa të jem në gjendje të përfytyroj me bindje gotën, do të më duket se kam me të një marrëdhënie të çfarëdoshme, aq sa të bindem për ekzistencën e saj dhe, për rrjedhojë, edhe për timen. Por mendoni sikur gota të flashket e të humbasë gjallëri, siç thashë më parë, pra të më shfaqet si diçka e huaj, me të cilën s'kam asnjë marrëdhënie, me një fjalë, të më shfaqet si diçka absurde dhe, atëherë, nga ky absurditet do të marrë shkas mërzia që, tani mund ta them, s'është tjetër veç pamundësi komunikimi dhe paaftësi për t'i shpëtuar. Por kjo mërzi, në vetvete, nuk do të më mundonte shumë sikur të mos dija se, edhe pa pasur marrëdhënie me gotën, ndoshta edhe mund të kem, domethënë që gota ekziston në ndonjë parajsë të panjohur në të cilën sendet nuk reshtin kurrë për asnjë çast së qeni sende. Mërzia, pra, përtej pamundësisë që të dal nga vetja, është vetëdija teorike se mund të dal nga kjo gjendje, falë, nuk di ç'mrekullie.
Thashë se jam mërzitur gjithmonë; shtoj se vetëm këto kohët e fundit kam arritur të kuptoj me qartësi çfarë është në të vërtetë mërzia. Gjatë fëmijërisë, e më pas gjatë adoleshencës dhe rinisë, e kam vuajtur mërzinë pa i dhënë shpjegim, si ata që kanë dhimbje koke të vazhdueshme, por nuk bëhen mbarë të shkojnë të vizitohen te mjeku. Sidomos kur isha fëmijë, mërzia merrte forma krejtësisht të errëta ndaj vetes sime dhe të tjerëve, që unë s'isha në gjendje t'i shpjegoja dhe që të tjerët, në këtë rast mamaja ime, e justifikonin me probleme shëndetësore apo shkaqe të tjera të ngjashme; pak a shumë siç shpjegojmë grindjet e foshnjave me daljen e dhëmbëve. Më ndodhte në ato vite ta ndërprisja lojën papritmas e të qëndroja me orë të tëra pa lëvizur, si i shtangur, i mposhtur nga ligështia që më shkaktonte ajo që quajta vdirrje e sendeve, domethënë nga vetëdija e errët se mes meje dhe sendeve nuk kishte asnjë marrëdhënie. Nëse mamaja hynte në dhomë në ato çaste e, duke më parë të pafjalë, të palëvizshëm e të zbehur prej vuajtjes, më pyeste se çfarë kisha, dhe unë përgjigjesha gjithmonë: "Po mërzitem"; duke shpjeguar kështu, me një fjalë, me kuptim të qartë e të angësht, një gjendje shpirtërore të thellë e të errët. Kështu, duke i marrë seriozisht fjalët e mia, mamaja ulej të më përqafonte e mandej më premtonte se do të më çonte në kinema po atë ditë, pra më parashtronte një zbavitje që, siç e dija tashmë mjaft mirë, nuk ishte e kundërta e mërzisë dhe as çlirimi prej saj. Ndërsa unë, duke e shtirur gëzimin për premtimin, nuk e shmangia dot po atë ndjesi mërzie që mamaja mëtonte të davaritte, për buzët e saj që ndalonin mbi ballin tim, për krahët e saj që më pushtonin shpatullat, si dhe për kinemanë që ajo më buthtonte si një mirazh përpara syve. Edhe me buzët e saj, me krahët saj, me kinemanë nuk kisha asnjë marrëdhënie në atë çast. Por si t'ia shpjegoja mamasë që nuk kishte lenim për ndjesinë e mërzisë që më kaplonte?

Nuk po ndalem në tronditjet që më shkaktoi mërzia gjatë adoleshencës. Asokohe, rezultatet e dobëta në mësime u përligjën me të ashtuquajturat "dobësi", domethënë paaftësi të lindura në këtë apo atë lëndë shkollore; dhe unë vetë e pranoja këtë shpjegim, në pamundësi për të gjetur një më të vlefshëm. Ndërsa tashmë e di me siguri se notat e dobëta që më vinin në çdo fundviti shkollor, kishin një arsye të vetme: mërzinë. Në të vërtetë, unë ndieja thellësisht, me angështinë e ngahershme, se nuk kisha asnjë marrëdhënie me atë pështjellim të pamasë mbretërish athinas dhe perandorësh romakë, lumenjsh të jugut të Amerikës dhe malesh të Azisë, të njëmbëdhjetërrokëshave të Dantes e të gjashtërrokëshave të Virgjilit, të veprimeve algjebrike e formulave kimike. Gjithë kjo sasi e pamatshme nocionesh nuk më përkiste, ose më përkiste vetëm sa për të diktuar absurditetin e tyre themeltar. Por, siç thashë më parë, nuk krenohesha as me vete e as me të tjerët për këtë ndjesi timen kaq të dëmshme; në të kundërt, mendoja se nuk duhej ta ndieja e as ta vuaja. Më kujtohet se që atëherë kjo vuajtje më ngjalli një dëshirë për ta qëmtuar e për ta shpjeguar. Vetëm se unë isha një djalosh me pedanteri dhe ambicie karakteristike djaloshare. Për rrjedhojë, përfundimi ishte një projekt historie universale sipas mërzisë, nga i cili shkrova vetem faqet e para. Historia universale sipas mërzisë mbështetej në një ide tejet të thjeshtë: jo në progresin, ne evolucionin biologjik, në faktorin ekonomik; asnjëra prej arsyeve që zakonisht parashtrojnë historianët e shkollave të ndryshme; zembereku i historisë ishte merzia. I këndellur nga ky zbulim i mrekullueshëm, ia nisa punës prej fillimit. Në fillim, pra, ishte mërzia, e quajtur rëndom kaos. Zoti, i mërzitur nga mërzia, krijoi token, qiellin, ujin, kafshët, bimët. Adami dhe Eva, edhe këta të mërzitur në parajsë, hëngrën frutën e ndaluar. Zoti u mërzit me ta dhe i përzuri nga Edeni; Kaini, i mërzitur me Abelin, e vrau; Noeja, i mërzitur keqas, shpiku verën; Zoti, i mërzitur sërish nga njerëzit, shkatërroi botën me një përmbytje; por kjo e mërziti akoma më shumë, aq sa e hapi sërish motin. E kështu me radhë. Perandoritë e lashta egjiptiane, babilonase, persiane, greke dhe romake lindnin nga mërzia dhe rrëzoheshin po nga mërzia; mërzia e paganizmit sillte krishterimin; merzia e krishterimit sillte paganizmin; mërzia e katolicizmit, protestantizmin; mërzia e Europës çonte në zbulimin e Amerikës; mërzia e feudalizmit shkaktonte Revolucionin Francez; ndërsa mërzia e kapitalizmit, Revolucionin Rus...

Do qe te marresh mendimin qe kane shoket per ty?
Do qe te te shkruash mendimin qe ke per shoket?
Regjistrohu tani dhe tregohu i ndershem!

tbh.me

Vepra te ngjashme

Koha Autori: Gerald · Lloji: Ese filozofike · Tema: Filozofi Po c’eshte kjo gje e mallkuar .. kjo formule komplekse qe e quajme kohe? A ekziston vertete ajo? Kush eshte kontrolluesi i saj? Mos ndoshta eshte nje shpikje klishe e shitesve te orave? Kjo meduze e tmerrshme qe te gllaberon njeherazi ne momentet e ge...	ese per syte Autori: ana · Lloji: Ese filozofike · Tema: ese per syte Dhuna kundër grave në Shqipëri duhet të analizohet në kontekstin e kulturës dhe traditave shqiptare. Studimi i dhunës në familje është i komplikuar, sepse ajo është një fenomen që ndodh prapa dyerve. Njerëzit nuk preferojnë të flasin mbi ...
Me e veshtire eshte te dashurosh apo te ... Autori: G.Alla · Lloji: Ese filozofike · Tema: emocionet njerzore cfare esht qenia njerzore ne vtevete?Per Kete gje,ne cafrdo kuadri qe ta shohesh,asnje nuk ka nje pergjigje te mirfillt.Nje gje esht e sigut:mendja e tyre ka bere zbulime e shpikje te mahnitshme.Ajo punon per gjera te bukura dhe te mbrapshta njekohesisht...	Ndjena dhe endrra e papershkruar Autori: Rinora Mehmetaj · Lloji: Ese filozofike · Tema: Ndjena dhe endrra e papershkruar Ishte nje nat me qiell te kthjellet ku e zbukuronin yjet dhe e ndriqonte hena vezulluese e cila me tregonte rrugen per ne fshat, lart ne qiell po degjoja nje melodi e cila ishte e papershkrueshme per shpirtnin tim.Po degjoja hapt e mi te ciliet i beja...
E bukura dhe e shemtuara Autori: Elion Hasa · Lloji: Ese filozofike · Tema: E bukura dhe e shemtuara Cili është përkufizimi i bukurisë? A ekziston një përkufizim i tillë? Apo secili prej nesh ka shpjegimin e tij? Ndoshta një person që unë mendoj se është i bukur, dikush tjetër e konsideron të shëmtuar. Ju mund të gjeni defekte te një per...	Te rrosh a te mos rrosh Autori: Liza · Lloji: Ese filozofike · Tema: Hamleti Te rrosh a te mos rrosh... Te zgjedhesh mes jetes dhe vjdekjes... Te jetosh cfare te sjell fati, te jetosh te hidhuren dhe te emblen e gjithckaje,te jetosh me perbuzjen e njerzve...Valle a mund ta duroj? Shpeshhere kur ndodhesh ne kete dieleme hedhim sy...
Te rrosh a te mos rrosh ? Kjo eshte cesh... Autori: Naxhije Lime · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te rrosha te mos rrosh ? Kjo eshte ceshtja Kjo fjali , kjo shprehje qe te pakten nje here ne jete , na vjen neper mend . Ti si do te pegjigjeshe ? Une ... une jam konfuze . Nuk mendoj se do te ,zjidhja njeren nga keto shprehje ? Njeriu eshte krijuar per te jetuar , per tu zhvilluar , por si te...	Vetvetja Autori: Denisa · Lloji: Ese filozofike · Tema: Vetvetja . Si ne lindje ashtu edhe ne perendim, eshte e mundur te shquash nje rrugetim qe neper shekuj e ka sjelle njerezimin te takohet ne menyre te pershkallezuar me te verteten dhe te ballafaqohet me te. Eshte nje udhe e pershkuar - dhe nuk mund te ishte ndrysh...
dashuria Autori: alessia · Lloji: Ese filozofike · Tema: dashuria te gjithe e dime se dashuria eshte reciproke po te gjithe ne biem brenda saj pa dashje dhe as nuk e veme re se si. zakonisht te gjitha gocat iu vardisen ketyre cunave te bukur por ndonjeher ata te lene ne balte e s'duan t'ia dine per ne ... po pse valle...	I semuri per mend Autori: Bukri Moli · Lloji: Ese filozofike · Tema: i semuri per mend • I semuri per mend eshte komedia e fundit e molierit te cilen ai e vuri ne skene me 1673.Molieri vdes mbas shfaqjes se katert te kesja komedie,me 17 shkurt 1673. • Ne komedite e tij Molieri I jep nje tablo te gjere shoqerise franceze te shekullit X...
Ne maje te botes per nje selfi Autori: Alea Bella · Lloji: Ese filozofike · Tema: Bukuria konsumuese Te vendosesh veten tende ne rrezik vetem sepse do besh nje selfi tingullon absurde. Ne lartesi mbi 200 m, nje frike e pa imagjinueshme dhe ti prap vazhdon. Pa mjete mbrojtese, pa asnjelloj sigurie dhe mjafton nje pakujdesi e vogel dhe behesh copash per c...	Alegoria e shpelles se Platonit Autori: ANONIM · Lloji: Ese filozofike · Tema: Kuptimi i alegorise se shpelles Alegoria e shpëllës së Platonit është një prej teksteve filozofike më të rëndësishme të historisë së filozofisë. Ajo paraqet një shpjegim të thellë filozofik për natyrën e realitetit, perceptimit të njeriut dhe misionin e filozofisë. ...
''Te rrosh a te mos rrosh kjo eshte cesh... Autori: Luljeta Mahmuti · Lloji: Ese filozofike · Tema: ''Te rrosh a te mos rrosh kjo eshte ceshtja?!'' Te rrosh a te mos rrosh?!Valle a s'eshte me mire te reflektosh?! Te lejosh mendimet e strukura ne nje labirinthte heshtur ne erresiren e nates vetmja qe degjon eshte puhiza e lehte mbledhese e pjesezave me te vogla te asaj cfare mbeti! Dje,shume pak amb...	Rrugetimi I jetes. Autori: Xheni kulari · Lloji: Ese filozofike · Tema: Rrugetimi I jetes. Jeta eshte nje udhe e cila do kurajo dhe besim ne vetvete.Ajo ka pengesa,dhimbje,lote, humbje si dhe bardhesi.Te jetosh nuk do te thote te jesh i pasur apo i varfer,por te jesh njeri i mire dhe zemerbardhe.Gjate kesaj rruge do te perballesh me fjale qe vr...

Komentet e fundit!

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =

Your travel guide to exploring Albania - TourAlbania.org

Kaloni ne versionin Desktop