YourLiterary.com | Shqip | Mobile version | Vepra

Home Posto vepren tende

Abonohu Projekte

Ese Tekste Poezi Hartime Pershkrime Fabula Tregime Te tjera

Data e postimit: 2023-01-29 10:59:55
Lexime: 1068

Mërzia dhe arti

Like 2

Dislike 0

Autori: Anna Çani
Lloji: Ese filozofike
Tema: Mërzia
Shkolla: Gjimnazi "Raqi Qirinxhi"
Klasa: Xc
Qyteti: Tiranë
E-mail: Email eshte i fshehur!

Për shumë njerëz,mërzia është e kundërta e zbavitjes,ndërsa zbavitja është shpengim,harresë. Ndërsa për mua mërzia nuk është e kundërta e zbavitjes,madje mund të them se,përkundrazi,nga disa anë,ajo i përngjan zbavitjes duke qenë se shkakton shpengim dhe harresë,ndonëse të një lloji shumë të veçantë. Mërzia për mua,është pikërisht një lloj pamjaftueshmërie ose përshtatshmërie,ose mangësie e realitetit. Për të përdorur një metaforë,kur mërzitem,realiteti më jep ndjesinë turbulluese që i shkakton,në një natë dimri,mbulesa tejet e shkurtër një njeriu në gjumë:e ul te këmbët dhe ndien të ftohtë në kraharor,e ngre në kraharor dhe ndien të ftohtë në këmbë;e kështu nuk arrin kurrë të bjerë në gjumë. Ose,tjetër krahasim,mërzia i përngjan ndërprerjes së shpeshtë e të mistershme të rrymës elektrike në një shtëpi:një çast çdo gjë është e qartë,këtu janë kolltukët,divanet,e më tej dollapët,raftet,pikturat,perdet,tapetet,dritaret, dyert;një çast më vonë ka vetëm terr dhe zbrazëti. Ose,krahasimi i tretë,mërzia mund të përcaktohet si sëmundje e sendeve,që është një vdirrje ose humbje e gjallërisë thuajse të papritur;si të shohësh në pak sekonda,me shndërrime të shpejta e të njëpasnjëshme,një lule që kalon nga çelja në vyshkje dhe bëhet pluhur. Ndjesia e mërzisë lind tek unë nga absurditeti i realitetit,që,siç thashë,është i pamjaftueshëm e i paaftë për të më bindur për ekzistencën e tij. Për shembull,mund të më ndodhë të shikoj me vëmendje një gotë. Derisa t'i them vetes se kjo gotë është një enë kristali ose metali e prodhuar për të nxënë një lëng e për ta çuar në buzë pa e derdhur, pra, derisa të jem në gjendje të përfytyroj me bindje gotën, do të më duket se kam me të një marrëdhënie të çfarëdoshme, aq sa të bindem për ekzistencën e saj dhe, për rrjedhojë, edhe për timen. Por mendoni sikur gota të flashket e të humbasë gjallëri, siç thashë më parë, pra të më shfaqet si diçka e huaj, me të cilën s'kam asnjë marrëdhënie, me një fjalë, të më shfaqet si diçka absurde dhe, atëherë, nga ky absurditet do të marrë shkas mërzia që, tani mund ta them, s'është tjetër veç pamundësi komunikimi dhe paaftësi për t'i shpëtuar. Por kjo mërzi, në vetvete, nuk do të më mundonte shumë sikur të mos dija se, edhe pa pasur marrëdhënie me gotën, ndoshta edhe mund të kem, domethënë që gota ekziston në ndonjë parajsë të panjohur në të cilën sendet nuk reshtin kurrë për asnjë çast së qeni sende. Mërzia, pra, përtej pamundësisë që të dal nga vetja, është vetëdija teorike se mund të dal nga kjo gjendje, falë, nuk di ç'mrekullie.
Thashë se jam mërzitur gjithmonë; shtoj se vetëm këto kohët e fundit kam arritur të kuptoj me qartësi çfarë është në të vërtetë mërzia. Gjatë fëmijërisë, e më pas gjatë adoleshencës dhe rinisë, e kam vuajtur mërzinë pa i dhënë shpjegim, si ata që kanë dhimbje koke të vazhdueshme, por nuk bëhen mbarë të shkojnë të vizitohen te mjeku. Sidomos kur isha fëmijë, mërzia merrte forma krejtësisht të errëta ndaj vetes sime dhe të tjerëve, që unë s'isha në gjendje t'i shpjegoja dhe që të tjerët, në këtë rast mamaja ime, e justifikonin me probleme shëndetësore apo shkaqe të tjera të ngjashme; pak a shumë siç shpjegojmë grindjet e foshnjave me daljen e dhëmbëve. Më ndodhte në ato vite ta ndërprisja lojën papritmas e të qëndroja me orë të tëra pa lëvizur, si i shtangur, i mposhtur nga ligështia që më shkaktonte ajo që quajta vdirrje e sendeve, domethënë nga vetëdija e errët se mes meje dhe sendeve nuk kishte asnjë marrëdhënie. Nëse mamaja hynte në dhomë në ato çaste e, duke më parë të pafjalë, të palëvizshëm e të zbehur prej vuajtjes, më pyeste se çfarë kisha, dhe unë përgjigjesha gjithmonë: "Po mërzitem"; duke shpjeguar kështu, me një fjalë, me kuptim të qartë e të angësht, një gjendje shpirtërore të thellë e të errët. Kështu, duke i marrë seriozisht fjalët e mia, mamaja ulej të më përqafonte e mandej më premtonte se do të më çonte në kinema po atë ditë, pra më parashtronte një zbavitje që, siç e dija tashmë mjaft mirë, nuk ishte e kundërta e mërzisë dhe as çlirimi prej saj. Ndërsa unë, duke e shtirur gëzimin për premtimin, nuk e shmangia dot po atë ndjesi mërzie që mamaja mëtonte të davaritte, për buzët e saj që ndalonin mbi ballin tim, për krahët e saj që më pushtonin shpatullat, si dhe për kinemanë që ajo më buthtonte si një mirazh përpara syve. Edhe me buzët e saj, me krahët saj, me kinemanë nuk kisha asnjë marrëdhënie në atë çast. Por si t'ia shpjegoja mamasë që nuk kishte lenim për ndjesinë e mërzisë që më kaplonte?

Nuk po ndalem në tronditjet që më shkaktoi mërzia gjatë adoleshencës. Asokohe, rezultatet e dobëta në mësime u përligjën me të ashtuquajturat "dobësi", domethënë paaftësi të lindura në këtë apo atë lëndë shkollore; dhe unë vetë e pranoja këtë shpjegim, në pamundësi për të gjetur një më të vlefshëm. Ndërsa tashmë e di me siguri se notat e dobëta që më vinin në çdo fundviti shkollor, kishin një arsye të vetme: mërzinë. Në të vërtetë, unë ndieja thellësisht, me angështinë e ngahershme, se nuk kisha asnjë marrëdhënie me atë pështjellim të pamasë mbretërish athinas dhe perandorësh romakë, lumenjsh të jugut të Amerikës dhe malesh të Azisë, të njëmbëdhjetërrokëshave të Dantes e të gjashtërrokëshave të Virgjilit, të veprimeve algjebrike e formulave kimike. Gjithë kjo sasi e pamatshme nocionesh nuk më përkiste, ose më përkiste vetëm sa për të diktuar absurditetin e tyre themeltar. Por, siç thashë më parë, nuk krenohesha as me vete e as me të tjerët për këtë ndjesi timen kaq të dëmshme; në të kundërt, mendoja se nuk duhej ta ndieja e as ta vuaja. Më kujtohet se që atëherë kjo vuajtje më ngjalli një dëshirë për ta qëmtuar e për ta shpjeguar. Vetëm se unë isha një djalosh me pedanteri dhe ambicie karakteristike djaloshare. Për rrjedhojë, përfundimi ishte një projekt historie universale sipas mërzisë, nga i cili shkrova vetem faqet e para. Historia universale sipas mërzisë mbështetej në një ide tejet të thjeshtë: jo në progresin, ne evolucionin biologjik, në faktorin ekonomik; asnjëra prej arsyeve që zakonisht parashtrojnë historianët e shkollave të ndryshme; zembereku i historisë ishte merzia. I këndellur nga ky zbulim i mrekullueshëm, ia nisa punës prej fillimit. Në fillim, pra, ishte mërzia, e quajtur rëndom kaos. Zoti, i mërzitur nga mërzia, krijoi token, qiellin, ujin, kafshët, bimët. Adami dhe Eva, edhe këta të mërzitur në parajsë, hëngrën frutën e ndaluar. Zoti u mërzit me ta dhe i përzuri nga Edeni; Kaini, i mërzitur me Abelin, e vrau; Noeja, i mërzitur keqas, shpiku verën; Zoti, i mërzitur sërish nga njerëzit, shkatërroi botën me një përmbytje; por kjo e mërziti akoma më shumë, aq sa e hapi sërish motin. E kështu me radhë. Perandoritë e lashta egjiptiane, babilonase, persiane, greke dhe romake lindnin nga mërzia dhe rrëzoheshin po nga mërzia; mërzia e paganizmit sillte krishterimin; merzia e krishterimit sillte paganizmin; mërzia e katolicizmit, protestantizmin; mërzia e Europës çonte në zbulimin e Amerikës; mërzia e feudalizmit shkaktonte Revolucionin Francez; ndërsa mërzia e kapitalizmit, Revolucionin Rus...

Do qe te marresh mendimin qe kane shoket per ty?
Do qe te te shkruash mendimin qe ke per shoket?
Regjistrohu tani dhe tregohu i ndershem!

tbh.me

Vepra te ngjashme

udhetim jete Autori: Ana · Lloji: Ese filozofike · Tema: udhetim Nuk mund te lahesh dy here ne te njejtin lume... Cdo gje rrjedh,rrjedh ose iken, ase kalon...sinonimi i njera tjetres. Kalon koha, ikin minutat, jeta zazhdon pavaresisht se cnodh. Ne kalojme nha nje gjendje ne tjetren, sikur udhetojme ne vijat e jete...	Kush jam une? Autori: Marjo Shyti · Lloji: Ese filozofike · Tema: Roli im ne jete Si cdo qenie qe jeton ne cdo vend,edhe une jam si ajo,jam nje shpirt i lire qe fluturoj per te gjetur paqe e dashuri.Jam nje person nder mijera te tille qe kam identitetin tim,kam deshirat dhe preferencat e mia,kam familjen dhe fisin tim,kam ne dore te be...
Prometeu,një hero i vetmuar! Autori: Anna Çani · Lloji: Ese filozofike · Tema: Prometeu Prometeu është heroi i parë humanist në të gjithe historinë e letërsisë dhe është një figurë e adhuruar për shumë artistë e poetë. Ai kreu një akt humannë kohën kur njerëzimi ndonjej në errësirë,injorancë dhe varfëri. Prometeu u r...	Kush jam une? Autori: sara · Lloji: Ese filozofike · Tema: Kush jam une? Me lindin shume pyetje ne koke.Njera prej tyre eshte:Kush jam une ?Kjo pyetje ka shume pergjigje te ndryshme dhe te veshtira.Por lindin edhe pyetje te tjera qe nuk u jep dot pergjigje si p.sh. pyetja Kush jam une ?Nga vi?dhe shume pyetje te tjera.Ketyre p...
Racizmi sipas meje! Autori: Geraldo Xhina · Lloji: Ese filozofike · Tema: Racizmi Racizmi eshte ushqimi i intelektit te njerezve duke i bere ata te besojne se jane me superiore ndaj dikujt tjeter,kjo duke u mbeshtetur vetem ne faktin se dikush perben sasi me te madhe melanine se dikush tjeter.Racizmi eshte nje 'semundje' qe prek vetem ...	vetmia Autori: honest@yahoo.com · Lloji: Ese filozofike · Tema: vetmia Bardh e zi ! pa drite , pa ajer , pa fryme !!! < dicka me mungon po me mungon dhe ndjehem shume bosh dhoma e zbrazet ashtu si dhe un , shpirti bosh dhe i venitur me nje shpirt t zbrazur , me barkun bosh dhe me syte e nxire shiu bie me terbim mbi ...
jeta,liria dhe kerkimi i lumturise Autori: jona · Lloji: Ese filozofike · Tema: lumturia Njeriu ,qenia komplekse e enigmatike e bere objekt studimi per shume fusha te ndryshme.Jo vetem filozofi por shkence,art,letersi,mjekesi etj. Shume filozof, mendimtar ,studiues kane levruar per shekuj me radhe kompleksitetin dhe misteret e fshehura pas k...	Jeta Autori: Halit Trakanaku · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jeta Shkrim i lire ….. Jeta ! Ne keto caste meditimi mora nje laps e hodha ne flete te bardhe ato qe me erdhen nder mend … JETA eshte thjesht nje fraksion kohe i shkurter , e shpejte , e pakapshme nga neuronet e njeriut dhe i vetmi avantazh eshte q...
Perplasja e te kundertave eshte nena e t... Autori: Helga · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te kundertat Te kundertat jane celesi i ekzistences. Themi keshtu pasi asgje nuk mund te ekzistoj pa te kunderten e tyre. Dy te kunderta formojne nje te plote. Marrim shembullin e njeriut. Ai perbehet nga dy ane te miren dhe te keqen te cilat jane pjese e pandare e ka...	frika Autori: Alesia Cafaj · Lloji: Ese filozofike · Tema: frika Te gjithe kemi frike e shpehhere mund te frikesohemi pa qene nevoja.Gjithmone ajo ndenja e pasigurise,e humbjes,e fajit qe na pushton.Frikesohemi se mos valle veprimet e se tashmes na ndikojne ne te ardhmen.Dikur kisha frike nga erresira nga dicka qe e k...
paqja Autori: mia · Lloji: Ese filozofike · Tema: paqja NE KETO VARGJE PASQYROHET DESHIRA PER NJE JETE ME TE MIRE,NJE JETE NE PAQE,NJE JETE PA LUFTE E KONFLIKTE,PA LAKMI E URREJTJE.NESE JETA NA OFROHET VETEM NJE HERE,A NUK E KEMI NE NE DORE QE TA JETOJME KETE JETE NE MENYREN ME TE MIRE TE MUNDSHME?A NUK E KEMI...	Te jetojme se bashku Autori: Arrita Sadrijaj · Lloji: Ese filozofike · Tema: Te jetojm se bashku Të gjithë njerzit lindin te lirë dhe të barabartë me dinjitet e më të drejta .Ata kanë arsye dhe ndërgjegjje dhe duhet të sillemi në frymë vllazërimi.Një fillim i mbarë është të pranojmë që çdonjëri nga ne mund të krijoj paragjykime...
magjia e vepres se don kishotit Autori: kasilda lloshi · Lloji: Ese filozofike · Tema: don kishoti Don kishoti eshte nje veper per te cilen mundohemi qe ta kuptojme dhe te mesojme me teper rreth saj pasi ne duhet ta kuptojme personalitetin e te tjereve.Don kishoti ishte nje nga njerezit me imagjinativ per te cilin duhet te besh dicka qe ka te beje me a...	Të jesh a mos të jesh Autori: Big G · Lloji: Ese filozofike · Tema: ese, ese filozofike, te jesh a mos te jesh, te jesh a te mos jesh Të rrosh a të mos rrosh është një nga monologjet më të famshme të letërsisë botërore dhe një nga alternativat më dramatike në jetën njerëzore. Njeriu i gjendur përballë fatit të vet që nuk i ofron asnjë rrugëdalje. Në këtë moment ...

Komentet e fundit!

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =

Your travel guide to exploring Albania - TourAlbania.org

Kaloni ne versionin Desktop