Data e postimit: 2019-10-02 18:19:26
Lexime: 20099
Kanuni i Leke Dukagjinit
Autori: Anonim
Lloji: Analize letrare
Tema: Kanuni
Shkolla: Shkolla e mesme e mjeksise
Klasa: anonim
Qyteti: Peje
E-mail: Email eshte i fshehur!


Kanuni eshte nder ligjet me te vjetra te Evropes.Ky kanun eshte permbledhje e normave dhe dokeve shqiptare,ligjet e tij kan sherbyer per nje kohe te gjate si norma shoqerore dhe si nje sistem vetqeverises qe mbizoteronte ne viset e malesive te Shqiperise se Veriut. Kanuni i Leke Dukagjinit ka nje rendesi themelore ne historine e populit shqiptar pasi qe eshte nje dokument i lashte.Forma e pare e shkruar e kanunit i referohet Leke Dukagjinit edhe pse flitet te kete ekzistuar edhe me pare e qe i perkiste gojedhenave te popullit. Ky kanun vlente shume per mbrojtjen e prones,nderit dhe jetes .Edhe pse te izoluar nga Perandoria Osmane shqiptaret asnjehere nuk u dorezuan por me mundesite e tyre qe kishin u munduan t'i ruajn vlerat e tyre kulturore-historike.Ne ate periudhe kur ballkanit po i kercenohej jo vetem nje roberi 500 vjeqare e sapo filluar por edhe nje zhdukje totale ezakoneve shqiptare.

Kanuni i Leke Dukagjinit eshte nje permbledhje e perbere nga 12 libra te cilat ne permbajtjen e tyre kodifikohen fusha te ndryshme te jetes si: besimi ,prona ,gjoba ,ndeshkimi etj.

Libri i pare - KISHA
Paraardhesit tane kan qene te fese katolike.Vendi i tyre kryesor ishte kisha sepse aty i'u luteshin Zotit ose Jezu Krishtit ,u falshin mekatet apo gabimet e pa qellimshme .Personi kryesor ishte prifti i cili kishte ne kontroll kishen si vend territorialdhe i'u dhuronte ndihmen njerezve qe shkonin aty.

Libri i dyte - FAMILJA
Me familje nenkuptojm qe cdo pjestar i familjes eshte i rendesishem per tjetrin dhe i domosdoshem ne te mire e ne raste fatkeqesish.Familja eshte nje grup njerezish qe jetojne nen te njejten cati. Respekti dhe nderi ishin dhe duhet te jene pjeset kryesore per ndertimin e nje familjeje te shendoshe.Ne ate kohe familja prbehej prej shume anetareve nga rrethi i gjere ,numri i te cileve shkonte deri ne 70.

Libri i trete - MARTESA
Me martese sipas kanunit nenkuptojme shtimin e nje anetari te ri tek nje familje qe kan per qellim shtimin e njerezimit me ane te marteses.
Kur eshte fjala te martesa vetem i zoti i shtepise se njeres familje binte dakord me familjen tjeter per martesen e djalit apo vajzes se tyre ,ndoshta edhe pa deshiren e ciftit. Marrja e vajzes sipas kanunit paguhej me para ,mall te vlefshem e xhevahire nga familja e burrit. Asnjeri nga cifti nuk e kan pare njeri-tjetrin deri ne diten e marteses.

Libri i katert - SHPI ,GJA E PRONE
Ne kete liber flitet per pronen ,caktimin e saj,kafshet,kufinjt etj.Ne ate kohe shume familje kane hyre ne gjak per shkak te mosmareveshjeve per pronen ose per kufinjt e vendosur ne vende te caktuara. Tek koha e kanunit prona ishte pothuajse gjeja me e rendesishme per njerezimin sepse prej saj siguroheshte ''Buka e gojes'' e cila ishte pune trashegimi nga paraardhesit e shqipetareve.

Libri i peste - PUNA
Puna si pjese kryesore e ketij libri me se shumti behej nga djemt e familjeve shqiptare per te siguruar ushqimin dhe paran per mbijetese.Ndersa sau perket grave ato merreshin zakonisht me shume me punet e shtepise.

Libri i gjashte - TE DHANUNAT
Te dhanunat zakonisht beheshin si shenj respekti per nje familje tjeter duke dhuruar gjera te ndryshme ushqimore,para ,kafshe etj , por gjithnje duke marre lejen e te zotit te shtepise.

Libri i shtate - FJALA E GOJES
Fjala e gojes ishte pjese e rendesishme e nje personi sepse ajo kishte anet e mira dhe te keqija ,p.sh nese nje familje fliste mire dhe tregonte respekt per familjen tjeter ,ateher ato bashkoheshin dhe familjarizoheshin .Por nese dikush apo te gjithe nga familja flisnin keq me dashje ose pa dashje per nje familje tjeter atehere ato hyshin ne gjak madje dhe vriteshin ndermjet vete.

Libri i tete - NDERA
Ndera ishte dhe eshte gjeja kryesore per nje familje.Secila familje ne ate kohe i kishte rregullat qe duheshin te permbaheshin medeomos ,njera prej tyre ishte respekti dhe ndera te cilat duhej te ishin prezente tek cdo anetar i familjes. Keto dy karakteristike te familjeve shqiptare kontribonin gjithnje ne nje zhvillim te shendoshe per mbare familjen,fisin e katundin.

Libri i nente - DAMET
Sa i perket ketij libri ,nese nje familje i bente dem familjes tjeter ai duhet paguhej.Kjo varet nese demi ka qene i madh apo i vogel. I zoti i shtepise ka pasur te drejte me e fal ate qe ka bere demin gjithnje memarreveshje miqesore por nese demi ka qene i madh atehere fajtori do hynte ne gjobe apo do ndodheshin keqkuptime ose hyrje ne gjak mes familjeve ne fjale .

Libri i dhjete - KANUNI KUNDRA MPRAPSHTIVET
Kjo pjese libri flet per gjerat e neveritshme dhe te kundershtueshme per kanunin dhe per shqiptaret ne ate kohe siq ishin : hajnia ,jo burrnia etj.Kur nje anetar nuk ishte i ndershem ai perzeheshte nga shtepia dhe e fuste jeten e vet ne rrezik.

Libri i njembedhjete - KANUNI I PLEQNIS
Burrat e vjeter kan pasur gjithnje per detyre mbajtjen e rregullave ne nje familje ,mbajtjen e parave,bashkpunimin me familje tjera per prone ,mall etj.Kur pleqte thonin se nje gje duhej bere ,atehere antaret tjere te familjes vetem duhet t'ia benin ''Aminin''. Pra prej pleqeve tane per nga rendesia dhe ndikimi i madh qe kane pasur ne kohen e kanunit eshte varur edhe respekti i mbare familjes.

Libri i dymbedhjete - SHLIRIME E PERJASHTIME
Sa i perket librit te shlirimeve dhe perjashtimeve ne kanun rregullat kan qene gjithnje strikte dhe te padiskutueshme, por kur njerezit kane qene te respektueshem ,te ndershem dhe me sjellje te mira atehere edhe nese eshte bere ndonje gabim pa dashje nga nje person,ai eshte liruar nga denimi dhe eshte falur nga i zoti i shtepis me konceptin se nuk do te ndodhe me nje gje e tille .

Vepra te ngjashme
Autori: Arberita Rraqi · Lloji: Analize letrare · Tema: Libri
- Thuhet se libri eshte miku me i mire i njeriut ! - Dhe eshte e vertete , sepse nga libri mesojme gjerat me te bukura, gjera qe ne te ardhmen do na nevojiten shume, gjera qe nuk duhet ti harrojme kurre etj... Libri na meson edhe shume e shume gjera te t...
Autori: Kevin Çika · Lloji: Analize letrare · Tema: Ese rreth veprës "Kush e solli Doruntinën "
"Kush e solli Doruntinën" është një novelë shumë e njohur e shkruar nga Ismail Kadare.Ajo ka veçori dhe detaje të përbashkëta me baladën "Kostandini dhe Doruntina".Disa nga këto janë: personazhet e Doruntinës,mamasë,subjekti i ngjashëm,etj...
Autori: Luljeta Mahmuti · Lloji: Analize letrare · Tema: Dita e Tokes
E ulur ne bregun e jetes,teksa mendoj habitshem per te!Lejoj veten te meditoj deri ne skutat me te thella te saj.Ka mjaft per te arsyetuar.Mendimet e mia fashiten tek me vijne mendime deri ne absurditet. Ti,une te gjithe ne kemi nje arsye te forte ,te ng...
Autori: Xhulja Nikolla · Lloji: Analize letrare · Tema: Kuptimi i refleksionit filozofik
Refleksioni filozofik është një proces mendimi dhe analize që synon të kuptojë thelbin e pyetjeve themelore në jetë. Përmes refleksionit, filozofi shqyrton temat e mëdha si natyra e ekzistencës, natyra e diturisë, morale dhe etika, duke u marr...
Autori: Erdis Prejs · Lloji: Analize letrare · Tema: Pushimet
Erdhen pushimet. Ah sa mire une u njoha me shoket e mi te klases si Klendi'Denisi'Juana'seldi etj. Mesuesja na tha qe kemi per te mesuar regullat e Covid-19 Ne u gezuam por sduhet tu afroheshim shokeve. 🙃🙃🙃🙃
Autori: ARLINDA BEQO · Lloji: Analize letrare · Tema: SUMMER
SUMMER SEASON All seasons are beautiful but best of all is Summer. During the summer there is a lot of heat and the farmers go out and work in the fields. During the summer holidays many people and children go to many places of entertainment, entertainme...
Autori: Denida Blloshmi · Lloji: Analize letrare · Tema: Fati i femres ne shekullin XIX
BALADE QYTETSE Mbramë qiella dhe hyjt e vramë një ngjarje të trishtueme panë: Hije... jo! - por një grue me ftyrë të zbetë edhe me sy të zez si jeta e saj, me buzën të vyshkuna në vaj, me plagë në gjoks e stolisun me veshje dhe me ...
Autori: Ana Xhihani · Lloji: Analize letrare · Tema: Vetvetja
Jeta ime.... E dini???Nuk di nga tia filloj.Une kam lindur,jam rritur dhe kam mbijetuar deri me sot....po cfare do te ndodhe me tutje?....Kohet e fundit spo ja kaloj shume mire por nuk e kam humbur shpresen dhe besimin te Zoti per te larguar cdo veshtirs...
Autori: Mario Cake · Lloji: Analize letrare · Tema: Interneti
nterneti ka ndikuar ne aspekte te ndryshme te shoqerise. Eshte e rendesishme qe te kuptojmese cilat jane pasojat e perhapjes dhe perdorimit te larte te Internetit per jeten e njerzeve.Interneti mundet apo edhe nuk mundet te izoloj njerzit nga bota reale d...
Autori: Loreta Brestovci · Lloji: Analize letrare · Tema: Per mësuesën
Është nje grua e cila me ka mesuar qe pes Vite është e menqur e dashur nuk na bertet.Ajo per mua është nen e dyt she nuk do ta harroj kurre fare we ajo me mesoi.Nje site I thashe mesueses qe I premtoj Te behem mjeke une fotet e saj do to mbaj ne alb...
Autori: Zef Gjugjaj · Lloji: Analize letrare · Tema: Dimri
Dimri është stinë shum e bukur sepse bie bor fëmijët luajn me topa bore bëjnë një njeri prej bore, rrëshqasin me saj. Në Dimër duhet të vishemi më trash se në stinët tjera sepse është më ftohet. Stina e Dimrit ka dhe ...
Autori: ajshe ismaili · Lloji: Analize letrare · Tema: pranvera ne qytetin tim
PRANVERA eshte nje nder stinet me te bukra te vitit .ajo fillon me 21 mars dhe mbaron me 22 qershor.Sot ishte nje mengjes i mahnitshem ku une u zgjova me cicerimat e zogjve.Ne kete stine ditet zgjatem,kurse netet shkurtohen.Pra gjithcka e bukur fillon n...
Autori: doresa syla · Lloji: Analize letrare · Tema: nena
"Nena" Nene e bukur shpirti im shume te dua dielli im. Je nje lule aq e madhe me ben mua shume krenare.
Autori: anonim re daku · Lloji: Analize letrare · Tema: di un
JETA ESHTE E BUKUR NESE E DO! Shikoni njehere perreth jush. Cfare shihni? Lule, peme, gjelberim e gjalleri? Apo TV, kompjuter e playstation? Mos valle shihni nxenes, banka e mesues? Ose familjen, ngrohtesine e dashurine…? Tashme mendoni: cfare e ben...




Komentet e fundit!



Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Last name
Emri:
Email:
Komenti:
Pyetje sigurie
Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =


Copyright © 2011 - 2024 YourLiterary.com | Shqip | Mobile version. All Rights Reserved
Powered by YourLiterary.com