Data e postimit: 2011-11-28 08:44:21 Lexime: 10611

Fatmir Terziu

E qashtra poetike dhe perceptuese e vargut
Bujar Plloshtani shfaqet së fundi në fushën e letrave shqipe me një kombinim të ideve të tij tashmë të mirënjohura në fushën e filozofisë poetike. Shfaqet si një pikëtakim me artin e fjalës poetike, duke na prurë qashtër diapazonin kumtues që stilon “Mbi arsyen e fjalës”. Kështu ai nuk emërzon apo shton thjesht një libër në sfondin bibliotekar, por dhuron një vëllim poetik për artin e të lexuarit në poezi.
Rreth njëqind poezitë e këtij vëllimi ngasin në kohë, moshë, hapësirë, diferencë dhe në gjeografi të ndryshme. Poeti e nis vëllimin e tij me poezinë e bukur “Këngë hungareze” të cilën ia përkushton stërgjyshes, Jolanda dhe përfundon me poezinë “Qyteti i vjetër”. E vjetra, që nënshkruan memorjen e kulturës, po ashtu edhe identitetin, shfaqet mes këtyre ngarjeve si një dëshmi mes mesazhit poetik. Tek “Këngë hungareze” poeti sheh se “…rrënjët kanë të njëjtin emër,/e qielli me të vetmin shpirt ndryshon…”, ndërsa tek “Qyteti i vjetër” ai dikton se si ky qytet i vjetër “… si manastiret antike hesht,/" dhe ashtu, pra ky qytet, "i vendosur në gji të malit t’lartë." jep e pikëtakon dhe sheh me syrin e tij: "Përjashta ka pak njerëz,/në rrugët me kalldërma mund të shohësh,/fëmijë dhe pleq me kapela…”.
E ndërsa në të parën është lumi ndarës, pra “Danubi mbrëmjeve të vona po të ndan,/ku dritat si kupë qiellore poshtë qytetit lëshohen."; në poezinë e dytë është qyteti që e ka rritur dhe ai qytet që e thërret: “Qyteti i vjetër,/mua më thërret./Shikimin të hedh drejt kësaj arkitekture të gurtë,/që kureshtjen t’ma shuajë./Qytetin e Tetovës së vjetër,/s’do harroj unë të mburrem nesër dhe kurdoherë…” Më tej poeti zgjedh gjuhën dhe nënshkruan me metaforë "Kjo qetësi gjithë Hungarinë do kaplojë, qytetet emrin tënd do shqiptojnë./Një gjak të ngjizur kemi të dy,/edhe pse të ndarë./Ti s’më njohe kurrë,/as unë ty,/ose shumë pak.”; duke plotësuar kështu atë që Eliot e quan “ndërlidhje” estetike të fjalës poetike mes ngasjeve. Më pas këto ngasje të filozofisë poetike ndajnë emocionalen që realizohet mes dedikimit për “A. S. Pushkin", rishfaqin gjeografinë e detajuar artistikisht mes vargut tek “Në Ohër”, udhëtojnë në mënyrë imagjinare mes fjalës dhe artit të dallgëzuar tek “Anija”, ndjekin mesazhin e përhimtë muzikor mes muzikës tek “Pianoja e bardhë” derisa autori rishfaqet me arsyen filozofike tek “Kontesha”; “Pallati mbretëror” për të na dhuruar “Buzëqeshja”; “Poetit”; “Violinë e zezë”... Në këtë vëzhgim dhe prurje poetike shfaqet qartë dhe ndjeshëm koncepti filozofik. Dhe më tej si një stacion i ndikuar ndalet tek “Dashuria”.
Dashuria për poetin “…zbret.../ Hëna feks magjishëm, / plotësisht e argjendtë. / Qielli simpatik, / paksa i trishtë. / Toka e mërzitur, /më e errët se nata e qelisë. / Një qiri ndrit dhomën, / frymëzimin shpirtëror lajmëron. / Skaji i dritares që ngrin nga copëzat e akullit, / harxhohet një pendë mbi letër / duke zbardhur gjurmët e saj. / Dashuria zbret, edhe njohja, / në kohë të padrejtë, / tepër të hidhur. / Udha gjer te unë e shtruar me lotë, / nuk mbërrij dot në kohë. / Dashuria zbret, / ne jemi verbuar, / nuk shohim asgjë tek zbret.”
Dashuria duket kështu, tejet tipike. Edhe pse në pak vargje, ajo mbetet, si një nga frymëzimet e mëdha mes filozofisë së poetit Bujar Plloshtani. Ajo është një dashuri e mbajtur mes vargut dhe ngasjeve filozofike të poezisë. E tillë për ta depërtuar edhe atë pjesë të strukur në lëvizje dhe në zhvillim. Ajo është dashuri që nduket nga termi “i hutuar” dhe e kthyer nga vetë struktura e kompozuar e vargut në një lidhje të ngushtë me atë mesazh të gatuar për të reflektuar. Ajo është dashuri që e thyen gjeografinë dhe të vjetrën dhe i bën ato “të vajtojnë” mes vargut shpërthyes.
Përvojën e tij në vargun me dashuri e shohim të pasur edhe me përmbushjen, si edhe me frustruesen dhe shkatërruesen forcë metafizike të jetës. Në poezi të tilla si “Natë vjeshte në kryeqytet”; “Një natë dimri”; “Letra e Perlës Eduartit”; “Natyrë boshe”; “Dashuria zbret...”; “Botë e ngathët”; “Qytezë e zbrazur”; “Nga shpirti femëror”; “Një fluskë e kristaltë prej vere”; “Vjeshta filloi...”; “Dëshpërim i hidhur”; “Dimri i këtij dhjetori”; Trishtim dhjetori”; “Oksigjen shkurti “; “Imazh shpirtëror”; “Imazh intim”; “Pak për sytë jeshile” apo “Aromë jodi” dhe “Trup gruaje” poeti duket sikur jep një pamje të ngushtë realiteti të peneluar në fraktura postmoderne pikturash që dedikojnë dashurinë dhe elementët e saj me ngjyra të fuqishme. Kështu me këto ngjyra perceptimet dhe konceptet e dashurisë mund të identifikohen më lehtë edhe në poezi të tilla si “Këngë dëshpërimi”; “Trishtim”; “Gjethe vjeshte”; “Vjeshtë e plogësht”; Ne do të heshtim”; Mirupafshim”; “Lirisë”; Relikë” etj.
Për më tepër, ne mund të identifikojmë një zhvillim edhe në përshkrimin e dashurisë në poezinë e tij. Gjithashtu në këto poezi ne diktojmë edhe lëvizjen dialektike mes palëve të ndryshme të fiksuara si simbolika të dashurisë në poezi. Në disa poezi, ai e përshkruan atë si një fuqi pothuajse hyjnore. Në poezi të tjera, ai fillon të jetë dyshues, pra, nëse dashuria është e vërtetë dhe se ajo është apo jo një element në përmbushjen apo jo të misionit të saj. E ndërsa në këtë rast ai mbetet tejet perceptues dhe filozofik, në poezitë e tij më tej, fokusohet edhe në anët e errëta dhe destruktive të dashurisë. Këto koncepte të ndryshme të dashurisë do të jenë në fakt pikasja model që vjen nga e përshkruara në këtë vëllim poetik nëpërmjet analizës së poezive të zgjedhura që ne morëm në konsideratë.
E qashtra poetike dhe perceptuese e vargut të Bujar Plloshtanit nuk vjen si një eksperiment mes ngasjeve filozofike të vargut dhe fjalës së tij. Ajo është një prezencë logjike që karakterizohet nga shumëkuptueshmëria, dimensioni dhe dialektika e mesazhit që prodhohet në poezi. Në vetvete është e lidhur edhe me vetë kronologjinë në rritje të aktivitetit poetik të poetit, por edhe me vetë strukturën filozofike të poezisë së tij. Një strukturë që nuk diferencohet nga “e zakonshmja”. Një e zakonshme që vjen si një retrospektivë e hershme e Kadaresë. Pra vetë shkrimtari Ismail Kadare na vjen në ndihmë kur thekson “e zakonshmja nuk na duket kurrë heroike. Kurse shpesh qëllon që është ashtu” (Kadare: “Emblema e dikurshme”; 1977:355). Shkrimi i Kadaresë u shfaq në fillim tek “Uzina që ka lidhje me bukën...”, ndërsa më vonë u përdor nga kritiku Adriatik Kallulli në vitin 1978, kur ai analizoi romanin “Vëllezërit” të shkrimtarit Agim Cerga. François Maspéro (1932), shkrimtar dhe editor francez do të shkruante më vonë në vitin 1996, kur “Onufri” i Bujar Hudhrit do të botonte ekskluzivisht romanin “S.P.I.R.I.T.U.S” të Kadaresë: “Nën pushtetin e kësaj bote shtypëse, lexuesi endet mes kurtheve, mashtrimeve dhe maskave të shumëfishta. Gjestet e përditshme të çojnë drejt tragjedisë së lashtë, tiparet e njohura shndërrohen në ngërdheshje.”

Vepra te ngjashme

jeta Autori: mirjeta caushi · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: jeta jeta eshte nje lule mos e ler te vyshket jeta eshte nje kukull mos e ler te prishet jeta eshte nje foshnje mos e lere te vdese jeta eshte nje nxenes mos e ler te mbese jeta eshte nje dhelper mos e ler te te genjeje jeta eshte nje bishe mos e...	Kohë e shkuar Autori: Kevin Çika · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: E shkuara Me ty jetova jetën... netëve të pafund Mes frikës dhe territ Në dashuri shpresova Frikën debova Gabova.
POEZI Autori: Zhaklina Basha · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Frymezim i castit 49.P-O-E-Z-I P- si perrallat e gjysherve te mocem O-si oguret e keqija te shtrigave te tmerrshme E-si engjejt qe fluturojne ne 7 qiej Z-si zemer e thyer e pertoke e vdekur I-si irritimi I nje nate me endrra te frikshme Gjithkund gjendesh ti, moj P...	Urtësia Autori: Bekon Demiri · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: "Çka përmban Urtësia" Urtësi është një gjë që është e vërtetë dhe që nuk e ndryshon dot ti, Urtësia bën pjesë në mirësi që nuk ka fare ligësi. Vetëm një urtësi m...
"Beso Në Realitet Mos Jeto Me Fantazi" Autori: Hajdar Bafti · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: !!!! Lapsi është më ,i m'preht se shpata fjala është më e fort se plumbi,çka ta bojka i ,joti sot s'ta bënka as i huji. Vepra t'dhembka më,shum se guri mendimet, pe i shpalosja n'letër ,se nëse mund të flisnim lirsha njerzt sot të,p...	"Qëndro" Autori: Hajdar Bafti · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: "Jeto dhe mos u dorzo" "Qëndro" Kqyri nalt , ret e shqiptart n qiell përdit , lusim zot me na dhën , pak diell.Shpirti npaq a kon tu ju shku , ska mo parajs, e më vështir ësht me jetu.Drit i'u ka bë shpirti e gjithmon do ju kujtoj , sa t'kem jet ,n�...
"Qëndro~Beso" Autori: Hajdar Bafti · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: ! Çka po fol bre a spo kupto Çka po sillesh keq kur kerkon Spo e degjo a asht mir me Kan kshtu o bro fjala osht Fjal e besa osht bes e shoku Shokut doren kurr sja Lsho Çka po t'ndodh qe spo m'beso A t'pelqejka vetja kur m'ofendo Jeta thon ...	Jeta vazhdon Autori: Hajdar bafti · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Jeta vazhdon ....."Jeta vazhdon"...... Çdo gjo fillon, edhe Ndryshon. Ndoshta nje dit keq ke me kon, mos u merzit se jeta o sfid, çdo gjo çka t bojsh me forcat e tua duhet me i arrit.E mos Mendo me u ndal, Perveç zotit kerkuj Mos ju fal,mos loj ...
"Ne flaket e parajses" Autori: Kris Hasa · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Monotonia C'terr i mallkuar eshte kjo bote, zhytur ne llumin e mekateve, humbur ne rruget e intrigave, vrare nga e verteta e pandreqshme. Ka humbur tere ngjyrat, kthyer te tera ne hijet e grise. Sa duan syte te shohin nje tjeter nuance, qofte dhe blune e e a...	mendimet Autori: ed.el · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: mendimet Mendimet Kur shikoj diellin ia shof errsinen Kur shikoj hanen ia ndjej rrezet e zjarrta Kur shikoj yjet ne nje nat te qete Numeroj njerzit idjot E kur nata asht e zymte Veshtire se mund t'i dalloj ato dreq yjesh ngjitem e fluturoj nen heshtjen ...
Buqete qe çel vetem lule Autori: Endri Vela · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Poezi abstrakte Rrahja çel si lule çon petale lidh kristale gonxhe gjaku lulet bejne gishtat me manikyr ben magji trendafilat vyshk	Kohët koprace Autori: Kevin Çika · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Kohët koprace Kohët ikin,vrapojnë treten... vrapojnë në pambarim, jetojnë në përjetësi, humbasin në humbëtirë, E njerëzit hanë pak nga ajo, ushqehen dhe kurrë nuk dinë të ngopen... lypin nga kohët pasanike që u dhurojnë kopracinë
Sprova Autori: Bekon Demiri · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Përshkrimi i sprovës Sprova është një testim i së vërtetës ndaj qëndro real e mos ia bëj të keqen vetës, nëse sprovohesh mos u pikëllo por bëhu i fortë e duro. Sprova është caktuar për çdo njeri qoftë ...	Cameria Autori: arta klaiqi · Lloji: Poezi meditative-filozofike · Tema: Cameria O nene,o plage,o shkemb,o gjak, gjak i pashtershem,o lot te pandalur, si e lame te na shkoje vatani, si e lame te na shkoje Shqiperia. Disa njerez thone se vatani eshte veq vendi ku shkon por jo gabim e kane vatan eshte edhe vendi ku punon,ku ...

Komentet e fundit!

---

---

---

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Last name

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave: 1 + 2 =