Data e postimit: 2013-12-28 23:06:50 Lexime: 12407

Misteri, ai element qe i jep jete letersise ne parim, eshte gjithashtu pothuajse inekzistent ne disa rryma te ketij arti. Shkrimet e tipit romance, fantazi, triller e horror e kane mistiken baze te tyren. Sidoqofte nje rryme e ka kete tipar krejtesisht te zbehur, e shpesh here te padukshem. Kjo rryme do te perfshinte llojet e zhanrit historik.

Arsyeja kryesore qe zhanri historik ka nje mungese te forte misteri, eshte sepse historia pak a shume njihet nga pjesa derrmuese e lexuesve. Fundi i ngjarjes dihet. Lexuesit kryesisht nuk kane kureshtje apo deshire te shpenzojne kohe me nje shkrim te gjate, qe ne fund dihet si mbyllet. Sa i mistershem mund te jete „Jul Cezari“ i Shekspirit? Fare. Dihet nga historia se Cezari u vra nga nje komplot prej disa senatoresh romak, te cilet vetequheshin Liberatore, protagoniste prej tyre Bruti dhe Kasi. Shekspiri sjell perseri te shkuaren, duke i qendruar besnik fakteve historike, qe e ben shkrimin pjeserisht jo-mistik. Them pjeserisht sepse misticizmi ne kete rast nuk eshte zhdukur teresisht por ka jetuar vetem ne aspektin e zhvillimit te ngjarjes. Nje shkrim letrar me baze historik, kurre s’mund te merret 100% si i mireqene. Te tilla vepra vertet i qendrojne besnike fakteve qe njeh historia, por trillojne nje alibi te gjate se si u arrit deri ne perfundim, dhe kjo per shkak se askush nuk ka prova fikse per kete ure mes ngjarjeve. Shekspiri trillon dialogjet mes Brutit dhe Kasit, trillon endrren paralajmeruese te gruas se Cezarit dhe trillon shume nga detajet e vrasjes. Pra, kureshtja e nje lexuesi konsiston vetem ne keto alibi jo-reale qe autori simulon per te arritur ne piken ku duhet.

Megjithate, jo gjithe shkrimet letrare me baze historike i humbin vlerat mistike. Mjaft qe te trajtosh nje teme te pakapur me pare, dhe te mos i perqendrohesh historise ne plan te pare, por nje aspekti origjinal te saj. Ismail Kadare tek „Keshtjella“ sjell nje risi krejt origjinale. Synimi i tij kryesor nuk eshte thjesht te jape nje informacion te detajuar si ndodhi rrethimi i Krujes, por te paraqese kendveshtrimin e nje turku per Shqiperine, konkretisht Tursun pashait. Vertet rrethimi mund te mos jete ndonje mister i rendesishem per lexuesin, per arsye se eshte trajtuar ne disa vepra te tjera, por romani ofron me teper se kaq. Ofron te parit e Shqiperise dhe shqiptareve me syte e nje komandanti osman, kur deri dje na jane servirur vetem kendveshtrimet sipas shqiptareve. Perseri ka nje paradoks te konsiderueshem. Kadare s’ka asnje fakt se si nje turk e shihte luften. Fakte sot s’mund te gjejme as sesi vete shqiptaret e shihnin, aq me pak popullsia kundershtare. Perseri trillim. Lexuesi eshte i vetedijshem qe shkrimi nuk ka nje vertetim bindes. Sidoqofte, ideja e dickaje origjinale, qofte dhe jashte reales, e ben lexuesin kureshtar.

A jane te destinuar romanet letraro-historike te mos kene kurre misticizem ne plan te pare? Nje rryme si fiksioni historik, ne te cilin personazhet kryesore jane te trilluar, ama qellimi i shkrimit eshte te nxjerre ne pah nje dukuri te se shkuares, ka me shume gjase te dale i mistershem. Ngjarjet e trilluara kane bazen e vet reale ne histori dhe me disa ‚zbukurime’ pikante nga autori mund te krijojne goxha emocion. Njekohesisht lexuesi behet kureshtar dhe adapton nje sasi te bollshme informacioni nepermjet ketij nen-zhanri. Nje shembull i perkryer eshte „Tre musketieret“, nje novele e famshme qe ben fjale per nje periudhe historike ne France, e ku personazhet paresore jane te trilluar. Eshte nje veper me vleresime nderkombetare, ku balancohet letersia me historine. Kjo novele i ve theksin ngjarjes se trilluar, ama ne sfond paraqet ne menyre perfekte situaten politike ne Francen e asaj periudhe.

Eshte i cuditshem fakti se si nje lexues i cfaredoshem ka me shume kuriozitet per dicka te sajuar, sesa per dicka reale. Shkrimet puro-historike nenvleresohen, konsiderohen te merzitshme. Kjo rrethane i detyron dhe vete historianet te adaptojne ne veprat e tyre letrarizma vetem e vetem qe shkrimet e tyre te lexohen. Ne cdo minute qe kalon pastertia e historise behet me e padukshme dhe kjo eshte per te ardhur keq.

Vepra te ngjashme

Figura e Skenderbeut sipa Marin Barletit... Autori: Anxhela Hasankolli · Lloji: Ese e krahasim-kontrastit · Tema: Skenderbeu Te dyja keto vepra letrare jane shume te rendesishme per vete llojin e tyre.Figura kryesore qe eshte ajo e Skenderbeut na jepet si nje nga figurat me legjendare ne historine e popullit tone.Une si lexuese e ketyre poemave jam mahnitur nga menyra sesi keta...	Historia - ajo që ishte, nuk është, p... Autori: Kris Hasa · Lloji: Tekst argumentues · Tema: Histori Shume s'e kuptojne. Shume e shohin vetem si nje germadhe plot me numra, data e ngjarje qe pershkruhen me nje fjali te vetme. "Ah, c'na duhet e shkuara!" thone me goje plot, mbase me te sigurt se c'jane edhe per emrin e vet. Kujtojne historine moderne dhe ...
Kroi dhe Kroni i katundit Autori: D.Kolaveri · Lloji: Ese krahasuese · Tema: Krahazimi i dy pjesave poezise dhe prozes. Tek poezia ''Kroi'' autori shkruan poezine ne vargje ndersa tek vepra e dyte ''Kroni i katundit'' qe eshte proze autori nuk e shkruan ne vargje por ne rreshta,tek poezia nuk jane perdorur fjale ku te krijohet rime midis tyre por jane perdorur fjale pa rim...	Shpirti kritik Autori: Gestjana · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Kritika Shpirti kritik eshte adhurimi i limdur ndaj veprave artistike. Vetem nje artist i lindur arrin te krijoje dicka te perkryer dhe vetem ai mund te zbuloje misteret e detajeve te saj. Te zbulosh dhe te analizosh detajet e veprave te artit nuk ka dyshim qe a...
A eshte Cezari personazhi kryesor i veps... Autori: Rexhina Reci · Lloji: Ese argumentuese · Tema: A eshte Cezari personazhi kryesor i vepres Ka pasur shume diskutime te shumta per kete fakt, shumica e studiuesve e pohojne se Cezari eshte personazhi kryesor ne kete veper. Nje arsye qe deshmon se Shekspiri ka pasur te drejte qe i ka vene kete titull vepres,eshte se tragjedia e brutit varet tere...	ese :Romeo dhe Zhulieta Autori: Eriona Bushi · Lloji: Ese shpjeguese · Tema: Romeo dhe Zhulieta Gjate rrjedhes se viteve nuk kane munguar asnjehere mosmarreveshjet dhe konfliktet e ndryshme midis njerezve.Ato mund te kene qene thjesht disa zenka momentale dhe te parendesishme,por nuk kane qene te rralla edhe rastet kur konflikte te ndryshme te kene ...
Autori: Elda J. Pere · Lloji: Ese e krahasim-kontrastit · Tema: krahasim Jeta reale e letersia…………………… Per shume njerez jeta reale eshte dicka monotone, e perseritshme, e merzitshme.. ajo ka aq shume dhimbje brenda saj, por e mira eshte se cdo dhimbje shoqerohet me dicka te gezuar. Prandaj s’ka dhimbje pa ...	ADOLESHENTI ESHTE SHERBETOR I MOSHES, AP... Autori: Elda J. Pere · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Adoleshenca ADOLESHENTI ESHTE SHERBETOR I MOSHES, APO ESHTE ZOT I VETVETES??... Adoleshenti eshte njeri. Pavaresisht ofendimeve te ndryshme te te tjereve, ai eshte njeri. Duke qene njeri, ka mendje dhe zemer. Me keto te dyja, ai eshte i afte te marre vendime dhe te ...
vepres lahuta e malesis dhe iliades Autori: klaudia · Lloji: Ese krahasuese · Tema: shkoll iliada eshte kryeveper boterore eshte zanafilla e letersise e cila sherben si themel i letersise kombetare ajo rrefen per heronjte veprimet qe behen ne veper jane me permasa te medha ne qender eshte lufta e trojes etj lahuta e malesis cilesohet si eposi ...	Dhuna ne shoqerine Shqiptare Autori: Ledia Stafa · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Dhuna ne shoqerine Shqiptare Sapo lindim ne behemi pjese e nje trungu shoqeror te quajtur familje. Por pjese e kesaj familje nuk jemi vetem ne, disa familje kane edhe nje pjesetar,ne vatren e tyre te quajtur dhune. Dhuna eshte nje forme e ushtrimit te ndjenjave qe aktivizohen nga a...
"Padrejtesia e Jetes" Autori: Dorina. D · Lloji: Ese shpjeguese · Tema: Padrejtesia e Jetes Je duke qare? Pse po qan? Cfare po ndodh me ty? Oh, une e di cila eshte arsyeja qe ti qan me kaq ngasherim. Ti vetem do te kesh nje iphone te ri, nje makine te re dhe nje garderobe krejt ndryshe nga rrobat qe ke. Je shume I shqetesuar dhe I acaruar se...	SI DO TA SHKRUANIT NE DITET E SOTME VEPR... Autori: Anonim · Lloji: Ese argumentuese · Tema: I semuri per mend Vepra e Molierit eshte mjaft aktuale edhe ne ditet e sotme. Fenomeni i mjekeve te cilet jane mjaft te mire ne oratori dhe jo aq shume ne praktik ndeshet shpeshedhe ne kohen tone. Ne kohen gjate te ciles vepra eshte shkruar sigurisht qemartesat e detyruar...
pse duhet te studiohet vepra e gjergj fi... Autori: lejla sulimani · Lloji: Ese argumentuese · Tema: letersia shqiptare fishta nuk eshte thjesht nje poet ose shkrimtar. ai eshte nje fenomen letrar ne kulturen shqiptare. veprat e tij nuk mund te thuhet se veem u lexuan. ato u mesuan permendesh nga te gjitha shresat e popullsis edhe nga ato qe nuk dinin shkrim e kendim. ai ...	shkrimtari dhe politika Autori: kristi merkaj · Lloji: Ese e krahasim-kontrastit · Tema: SHKRIMTARI DHE POLITIKA politika dhe shkrimtari jane krejt te kunderta me njera tjetren por qe te dyja trajtojne tema interesante dhe une dua qe te flas per keto tema qe mua me terheqin. Politika ke te beje me problemet e njerezve dhe te partive . por shpesh kam degjuar se poli...

Komentet e fundit!

---

---

---

Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Last name

Emri:

Email:

Komenti:

Pyetje sigurie

Sa eshte shuma e ketyre dy numrave: 1 + 2 =