Data e postimit: 2019-04-07 13:07:05
Lexime: 17798
Analiza e poezise "Balade Qytetse"
Lloji: Analize letrare
Tema: Fati i femres ne shekullin XIX
Autori: Denida Blloshmi
Shkolla: Mehmet Akif Vajza
Klasa: 12A
Qyteti: Tirane
E-mail: denidenida26@gmail.com


BALADE QYTETSE
Mbramë
qiella dhe hyjt e vramë
një ngjarje të trishtueme panë:
Hije... jo! - por një grue
me ftyrë të zbetë edhe me sy
të zez si jeta e saj,
me buzën të vyshkuna në vaj,
me plagë në gjoks e stolisun
me veshje dhe me shpirt të grisun,
me hije grueje,
një kens këso bote,
një fantom uje
vallzonte valle në rrugë të madhe.
Dy hapa para, dy hapa mbrapa
me kambë të zbathun,
me zemër të plasun.
Dy hapa djathtas, dy hapa majtas,
me flokë të thime,
me ndjesi të ngrime.
(Dikur,
kur gjit' e saj me kreni
shpërtheheshin n'aromë,
kur ish e njomë -
atëherë e dashunojshin shum zotni.
E sot?)
Jeta e saj asht kjo vall' e çmendun
në rrugat e qytetit tonë,
një jetën e fikun, një jetë e shterun,
shpin i molisun, zemër e therun,
një za vorri, një jehonë
që vallzon natën vonë
nëpër rrugat e qytetit onë.

A. IDEJA KRYESORE E POEZISË
Poezia “Baladë qytetse”, pjesë e ciklit “Kangët e Mjerimit”, nënvizon fatin e femrës që ka shitur trupin si tragjedi e dyfishtë shpirtërore dhe ekzistenciale. Kjo femër, duke shitur e reklamuar trupin e saj, kishte siguruar jetesën, por tani është në fazën e degradimit (në pleqëri) dhe ai trup nuk i siguron dot më asaj bukën e gojës. Këtu Migjeni thekson edhe njëherë temën ekzistenciale: “Shtypja e mjedisit e detyron njeriun t’i jepet instiktive shtazarake për të mbijetuar.” Varfëria e çon këtë grua në prostitucion dhe kjo gjë sjell edhe mjerimin shpirtëror.

B. ZBËRTHIMI KUPTIMOR I TITULLIT
Gjatë periudhës së letërsisë romantike, baladat ishin pjesa më tragjike e krijimtarisë. Heronjtë e tyre janë njerëz me fuqi të mbinatyrshme që veprojnë në situata të jashtëzakonshme. Mirëpo, në letërsinë realiste të pjesës së parë të shekullit të XX, këto balada nuk kanë më vend. Baladat e reja luhen nga njerëz të zakonshëm (gra që shesin trupin për të mbijetuar, lypësa, të varfër) në rrugicat e qyteteve e realiteti lakuriq i këtyre baladave është shumë I dhimbshëm.

C. KOMENTIMI NË PLANIN KUPTIMOR TË POEZISË
Sfondi i natës, krijon një efekt emocional të fortë dhe nxit përfytyrime të drejtpërdrejta dhe të figurshme. Nata është koha kur ushtronte prostitucionin gruaja kur ishte e re. Jeta e saj vazhdon me të njëjtat ritme vetëm se ka ndërruar profesion. Nga prostitutë është kthyer në lypëse.
Në këtë poezi, nata është një element që shërben për të krijuar atmosferën e tragjedisë. Në një sfond errësire, qetësie të plotë, ku zhvillohet ngjarja e kësaj poezie, të pranishëm janë vetëm yjet dhe hëna, të cilët janë të vetmit dëshmitarë, sepse njerëzit nuk përmenden fare. Në vargun: “qiella dhe hyjt e vramë” në fakt qëndron një ton kritik: njerëzit janë indiferentë, prandaj edhe Migjeni përdor një ton kritik.
Vargu: “Hije… jo! – por një grue” krijon njëfarë dileme nëse kjo qenie që verdalliset është hije (ajo cfarë mbet nga një njeri) apo grua, jeton apo jo duke theksuar dramën e kësaj gruaje.
Nëpërmjet vargjeve “me ftyrë të zbetë edhe me sy të zez si jeta e saj / me buzën të vyshkuna në vaj / me plagë në gjoks e stolisun”, Migjeni na sjell ndër mend portretin e një femre të plakur, me fytyrë të zbehtë, buzë të vyshkura, gjoks të plagosur e sy të zinj misteriozë; portretin e një femre, e cila ka qenë shumë e bukur në rini, por që tani i ka humbur të gjitha hiret.
Poeti në fakt e përshkruan gruan në dy plane: në atë të mjerimit fizik dhe atij shpirtëror. Vargu ku pikërisht këto dy plane jepen të shkrira në një është: “me veshje dhe me shpirt të grisun”, ku jepet mjerimi fizik (veshje të grisun) e mjerimi ekstrem shpirtëror (shpirt të grisun).
Në vargjet më poshtë, Migjeni jep imazhin e një të çmendure më shumë se atë të një lypësjeje: “me hije grueje/ një kens këso bote/ një fantom uje/ vallzonte valle në rrugë të madhe”. Vallja i takon një njeriu të lumtur, por ndërkohë në këtë poezi bëhet pjesë e gjendjes shpirtërore të një njeriu të mjerë. Por vallja e zakonshme ka ritëm të rregullt dhe harmoni, ndërkohë që vallja e kësaj “te çmendure” është krejtësisht e çrregullt dhe joharmonike. Nëpërmjet këtij kontrasti, në fakt poeti kërkon të theksojë edhe njëherë dramën e kësaj gruaje që tashmë ka arritur në një pikë kritike të mjerimit: atë të çmendurisë.
Kjo valle vazhdon të “kërcehet” edhe në vargjet më poshtë: “Dy hapa para, dy hapa mbrapa / me kambë të zbathun / me zemër të plasun / Dy hapa djathtas, dy hapa majtas, /me flokë të thime, /me ndjesi të ngrime”. Poeti e përsërit disa herë grupin emëror ‘dy hapa’ për t’i shtuar muzikalitet poezisë: lexuesit i duket sikur është duke e parë këtë grua që kërcen. Përveç kësaj, në këto vargje shkrihen sërish mjerimi fizik (kambe të zbathun, flokë te thime - tregues i plakjes) e mjerimi shpirtëror (zemër e plasun, ndjesia e ngrime - ka ngrirë mënyra e jetesës).
Drama e kësaj femre është e tmerrshme. Ajo ka mbetur e varfër, sepse i ka humbur të gjitha hiret e saj dhe nuk mund t’i shfrytëzojë më ato për të fituar jetesën. Qyteti nuk e ka parë atë kurrë si një qenie njerëzore, por si një objekt për të zbrazur epshet njerëzore. Këtë Migjeni e shpreh mjaft mirë në vargjet pasuese:
(Dikur,
kur gjit’ e saj me kreni shpërtheheshin n’aromë,
kur ish e njomë
– atëherë e dashunojshin shum zotni.
E sot?) Këtu krijohet një pikë lidhëse mes të shkuarës (dikur) e të tashmes (sot) për të dhënë mesazhin se kjo grua ka një të shkuar, që po i dikton edhe një të tashme, por nuk dihet nëse do të ketë një të ardhme.
Në strofën e fundit ndihet edhe revolta e poetit. Kjo revoltë është jo e drejtpërdrejtë, por shfaqet më shumë përmes fjalëve kyç: e çmendun, e fikun, e shterun, i molisun, e therun, një za vorri, një jehonë. Kjo grua e argëtonte dhe e argëton akoma qytetin. Kur ishte e re,
e argëtonte me trupin e saj, ndërsa tani qe eshte plakur e argëton me “shfaqjen” që jep nëpër rrugët e qytetit.

D. ANALIZA STILISTIKE
 Qiella dhe hyjt e vramë – metaforë mbiemërore
 një ngjarje të trishtueme panë – inversion
 Hije... jo! - por një grue – inversion
 ftyrë të zbetë – epitet
 sy të zez si jeta e saj – krahasim
 buzën të vyshkuna – metaforë mbiemërore
 gjoks e stolisun – metaforë mbiemërore
 shpirt të grisun – metaforë mbiemërore
 zemër të plasun – metaforë mbiemërore
 Dy hapa – anaforë
 kambë të zbathun – epitet
 flokë të thime – epitet
 ndjesi të ngrime – metaforë mbiemërore
 gjit' e saj me kreni shpërtheheshin n'aromë – metaforë
 atëherë e dashunojshin shum zotni/ E sot? – ironi
 vall' e çmendun – metaforë mbiemërore
 jetën e fikun – metaforë mbiemërore
 një jetë e shterun – metaforë mbiemërore
 shpin i molisun – metaforë mbiemërore
 zemër e therun – metaforë mbiemërore
 za vorri – epitet
 në rrugat e qytetit tonë – përsëritje
 gruaja dikur e re, e bukur, në lulëzim—sot e mjerë, e plakur – kontrast
 Gruaja vuan - qyteti është indiferent, njerëzit janë të largët – kontrast
 Vallja i takon njeriut të lumtur, por e kercen një njeri i mjerë – kontrast
 Vallja e zakonshme eshte harmonike, por kjo valle eshte e çrregullt – kontast

E. ANALIZA GJUHËSORE
 veprimi zhvillohet në dy kohë: të shkuarën (të pakryerën dhe të kryerën e thjeshtë) dhe të tashmen per te treguar se kjo grua ka një të shkuar, që po i dikton edhe një të tashme, por nuk dihet nëse do të ketë të ardhme
 folja përdoret shumë pak (panë, vallzonte, shpërthejshin, dashunojshin, asht)
 përdorimi i kllapave – shërben për të tërhequr vëmendjen në detaje plotësuese
 vihet re asidenti – vargjet lidhen me presje (jo me lidhëza)
 e shkruar në dialektin geg
 pyetje ironike – E sot?
 Përdorimi I gjerë I ndajfoljeve kohore (mbramë, dikur, sot)

F. ANALIZA METRIKE
 Alternim i vargut të gjatë me vargun e shkurtër – i jep ritëm poezisë
 Shkruar në monokolonë
 Rimë e paplotë (e puthur – AABB, e kryqëzuar – ABAB)

G. MJETET ME TË CILAT REALIZOHET MUZIKALITETI
 Ndërthurje e vargut të gjatë me vargun e shkurtër
 Fjalët dialektore
 Përdorimi I kufizuar I foljeve
 Mungesa e lidhëzave
 Përsëritje të fjalëve (dy hapa)
 Aliteracioni
 Ndryshimi i ritmit brenda poezisë. Poeti e përshkruan gruan: “…një hije gruaje,/ një kens këso bote,/ një fantom uje…”. Por kur vjen puna për të folur për vallen e gruas së mjerë nëpër rrugët e qytetit, në mënyrë që sarkazma të dalë më e dukshme dhe therëse, menjëherë e ndryshon ritmin, ndërton vargje me aliteracione, me rima të pasura “…vallzonte valle në rrugë të madhe./ Dy hapa para, dy hapa prapa/ me këmbë të zbathun,/ me zemër të plasun…”

H. KARAKTERISTIKAT MIGJENIANE
Pas leximit të kësaj poezie, vëmë re shumë karakteristika të stilit migjenian: shfaq mjerimin me vërtetësi lakuriqe, nuk paraqet më femra “të ndershme” që rrine mbyllur ne shtepi dhe bëjnë punë shtëpie, por di të paraqesë edhe realitetin femëror: gra që shesin trupin dhe për këtë nuk ia vë fajin gruas, por shoqërisë që qëndron krejt indiferente ndaj këtyre dramave e për më tepër I vendos këto ngjarje në rrugët e qytetit. Ai nuk ka për qëllim ta paraqesë popullin shqiptar si të përkryer me gjithë tiparet e lavdishme, por do ta paraqesë atë ashtu siç është.

PUNOI: DENIDA BLLOSHMI
KLASA XII-A

Vepra te ngjashme
Autori: Big G · Lloji: Ese filozofike · Tema: ese, poeti lirik, gjendja shpirterore e poetit lirik
Poeti, hero lirik i vargjeve. Ngjyrimet emocionale të poezive i formësojnë krijimet duke i pasuruar me vlera të reja. I fiksuar te hapësira shpirtërore, romantike në botën e brendshme dhe të jashtme. - Trazimi i ndjenjave përshkruhet nga gjuha ...
Autori: Klea · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Analiza e poezisë
Bagëti e bujqësi Poema "Bagëti e bujqësi" është shkruar nga Naim Frashëri,një prej poetëve më të shquar të kohës së Rilindjes.3 motivet kryesore të kësaj poeme janë:1.Malli për atdheun;2.Dashuria për natyrën;3.Misioni:Përhapja e Gj...
Autori: Xhulja Nikolla · Lloji: Ese pershkruese · Tema: Ndjenja e dashurise ne letersi
Dashuria, si ndjenjë themelore e qenies njerëzore, ka qenë burim frymëzimi për shkrimtarët dhe poetët në të gjitha kohërat. Nëpërmjet letërsisë, ata kanë shprehur ndjenjat më të thella të dashurisë, duke iu dhënë një dimension të ri...
Autori: Xhulja Nikolla · Lloji: Ese shpjeguese · Tema: Bukuria femërore
Introduksioni: Bukuria femërore është tema e diskutimit tonë, një temë e gjithnjë pranente dhe intriguese. Ajo shënon një cilësi të veçantë të femrës dhe ndikon në mënyrë të madhe në perceptimin e shoqërisë ndaj saj. Në këtë ...
Autori: Xhulja Nikolla · Lloji: Analize letrare · Tema: Skeda e analizes dhe komenti letrar i poemes Letra e Tatjanes
Skedë e Analizës Titulli i veprës: "Letra e Tajanes" Autori: Aleksandr Pushkin Lloji i vepres: Poemë Tema kryesore: Mbetja e kujtimit romantik pas humbjes së dashurisë Përmbledhja e vepres: "Letra e Tajanes" është një poemë e sh...
Autori: E.C · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Lidhja ndermjet dashurise dhe librit
Shprehja „Ashtu si dashuria, edhe libri nuk vdes kurrë“, edhe pse disi e vështirë në dukje për vetë faktin se në kontaktin e parë nuk mund të gjesh një lidhje konkrete ndërmjet dashurisë si koncept dhe librit të parë sipas k...
Autori: Kevin Çika · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Paraja dhe roli i saj në shoqëri
Sot,në shoqërinë moderne kapitaliste jemi të rrethuar me modele që kanë në qendër të saj paranë.Shohim njerëz të pasur që bëjnë shpenzime të çmendura.Apo me modelin e njerëzve shumë të pushtetshëm ,e të rrethuar me pushtet.Ne priremi...
Autori: Xhulja Nikolla · Lloji: Analize letrare · Tema: Froni i tradhetuar
Skeda e Analizës dhe Komentit Letrar për tekstin dramatik "Froni i Tradhtuar" Titulli: Froni i Tradhtuar Autori: Henrik Ibsen Lloji i tekstit: Drama Viti i publikimit: 1879 Analizë e tekstit: "Froni i Tradhtuar" është një prej dramave m...
Autori: Big G · Lloji: Ese filozofike · Tema: ese, ese filozofike, te jesh a mos te jesh, te jesh a te mos jesh
Të rrosh a të mos rrosh është një nga monologjet më të famshme të letërsisë botërore dhe një nga alternativat më dramatike në jetën njerëzore. Njeriu i gjendur përballë fatit të vet që nuk i ofron asnjë rrugëdalje. Në këtë moment ...
Autori: Anna Çani · Lloji: Ese filozofike · Tema: "Po i drejtë s'është/syri i njeriut,që pa njohur mirë/shpirtin e një tjetri,vetëm duk'e parë/e urren këtë,ndonëse s'ka pësuar/ndonjë gjë prej tij."- Medea
"Po i drejtë s'është syri i njeriut,që pa njohur mirë shpirtin e një tjetri,vetëm duk'e parë e urren këtë,ndonëse s'ka pësuar ndonjë gjë prej tij." Këto vargje përmblifhen në një fjalë të vetme: PARAGJYKIM. Njerëzit paragjykojnë,ja...
Autori: Rina Cakrani · Lloji: Ese vleresuese · Tema: moda,te rinjte,
Moda është një një term I përdorur zakonisht për të përshkruar një stil veshjeje,I cili është mjaft I përhapur në pjesën më të madhe të popullsisë.Një stil veshjeje qëndron popullor zakonisht deri në tre vjet,dhe më pas ne themi se ...
Autori: Armando Gega · Lloji: Ese argumentuese · Tema: Jeta
Jeta njerëzore është me të vërtetë një dhuratë shumë e çmuar. Çdo moment i jetës njerëzore na sjell një mundësi. Një mundësi për të vepruar për të zhvilluar dhe shprehur virtytet tona. Çdo moment hap rrugën që ne të marrim bekime....
Autori: Nedreta Fetahi · Lloji: Ese filozofike · Tema: Jeta
Të gjithë të vërtetat kuptohen,por e vërteta e jetës është një enigmë e vërtetë.Është fakt se së pari duhet ta kalosh erësirën për ta parë dritën,duhet ta provosh të hidhurën për ta kuptuar të ëmblën,duhet të lëndohesh për ta ...
Autori: Xheni Miho · Lloji: Ese shpjeguese · Tema: Dashuri midis njerzve
Vijmë në këtë botë te madhe si qenie shumë te vogla. Krejt të paditur, hedhim hapat ngadalë. Buzët fillojnë e flasin fjalët e para që zemra i krijon me dashuri. Shikojm qiellin plotë re duke i quajtur pambuk që rrin në ajër, kupën qiellor...




Komentet e fundit!



Shto komentin tend per vepren e mesiperme!

Last name
Emri:
Email:
Komenti:
Pyetje sigurie
Sa eshte shuma e ketyre dy numrave:
1 + 2 =


Copyright © 2011 - 2024 YourLiterary.com | Shqip | Mobile version. All Rights Reserved
Powered by YourLiterary.com